Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
7.Konstrukcjałukowa–
przerys
łuku,chętnieumieszczającgouEtrusków.Próbyteskazanesąnanie-
powodzenie.Niesposóbuchwycić,wktórymmomencie,nagrunciejakiej
kulturypowstałpierwszyłuk.Znanybyłwielucywilizacjomśródziem-
nomorskimjużchybaodpoczątkuepokiżelaza,czylimniejwięcejodprze-
łomuIIiItysiącleciap.n.e.,nigdziejednakniezostałzastosowanynawięk-
sząskalę,nigdzieniestałsięzasadąbudownictwa.Warchitekturze
rzymskiejzaśbyłwłaśniezasadą–wrazzkonsekwencjami,którychzna-
czenianiesposóbprzecenić:sklepieniemkolebkowym,sklepieniemkrzy-
żowym,półkopułąiwreszciekopułą.Wszystkieterodzajeprzekryciamają
własnekonsekwencje:dająmożliwościprzesklepianiapomieszczeńpodłuż-
nych,kwadratowychiokrągłych,eksedr,apsydiniszściennych.Jednym
słowem,zaowocowałytym,costanowicechęcharakterystycznąarchitektu-
ryrzymskiej–zdecydowanymzwycięstwemliniikrzywejwplanowaniu
przestrzennym.
Należydodać,żekamiennyłukklińcowyzkluczem,wspartynafila-
rach,podobniejakkamiennesklepienie,wspartenamurach,niedominu-
jąbynajmniejwarchitekturzecałegoCesarstwa.Występująznacznieczę-
ściejwprowincjachwschodnich,gdzieniebrakujeznakomitegokamienia
budowlanego.WItaliiiniektórychprowincjachzachodnichzastępująje
niekiedyłukiorazsklepieniaceglane,gdzierolęklińcowodgrywaregulo-
wanawarstwazaprawypomiędzycegłami(nigdyniewyrabianotrapezoi-
dalnychcegieł).Łukitakieisklepieniawznoszononadrewnianychkrąży-
nach,które–podobniejakszalowania–usuwanopozastygnięciu
zaprawy.Odtakiejtechnologiibyłojużbliskodołukuisklepieniaczę-
ściowolubcałkowicieodlanegowopuscaementicium.Niekiedyłukicegla-
nemogłystanowićrodzajżeber,podczasgdywysklepkizalewanotym
specyficznymrzymskimbetonem.
18
