Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WojnyreligijneweFrancji(1562-1598)
27
nywalihugenotomliczebnościąjazdy,alemielitrzykroćwięcejpiechoty,co
wydajesiędośćnaturalnymprzeszacowaniemzestronyprzegranych.Katolicy
zapewnedysponowaliznaczniesłabsząkonnicą,aponaddwukrotnieprzewyż-
szaliwrogastanempiechoty.Szwadronyniemieckichrajtarówbyłyowielesil-
niejszeodfrancuskichkompaniijazdyiliczyłyśrednioponad200ludzi,gdyż
10znichobejmowało2400jeźdźców.Marszałekheskiwlistopadzieprzypro-
wadziłichdoOrleanu3000,więcdo19grudniazwykłekolejewojnyobniżyły
ichstando2400.Niemieckiekompaniepiechotyrównieżznacznieprzewyż-
szałyfrancuskie,gdyż12znichliczyło4000ludzi,a23chorągwiefrancuskie
jedynie3000(niecoponadstuwjednej)17.Jakzobaczymy,armiahugenocka
składałasięwponadpołowiezzagranicznychsojuszników(ok.7500,gdy
Francuzówbyło4500).
Wojskastanęływszykubojowym,oddzielonepółtorakilometrowympasem
uzieminiczyjej”i...okołopołudniaprzezdwiegodzinyniedziałosięnic.Ze
stronyhugenockiejskomentowalitoLaNoueiMergey.Tenpierwszy,zwłaści-
wąsobieskłonnościądopsychologizowania,tłumaczyówfaktnastępująco:
byłatoodstulatpierwszabitwamiędzyarmiamifrancuskimi,każdymiał
wśródprzeciwnikówprzyjaciółczybraci,pojawiłasięwięcszlachetnaniechęć
dorozlewupobratymczejkrwiiotwarciapierwszegoaktunieuchronnejtrage-
dii.Obserwatorzybardziejmaterialistyczniuważali,żekonetablniechciał
opuścićdogodnejpozycji,ahugenociobawialisiępierwszejsalwyartylerii,
którąmusielibyznieśćprzeddopadnięciemwroga.
Takminęłydwiegodziny,ażdopołudnia.Kondeuszuznał,żekonetablwżad-
nymrazienieuopuściswegofortu”
,ipostanowiłpodążyćzapierwsząradąColi-
gny’ego,ruszającnazachód,doTreon,zataboramiiartylerią18.Wzdłużliniiro-
zesłanorozkazyzwrotuwlewoiudaniasięwtymkierunkuprzyzachowaniu
szykubojowego.Hugenocinieprzebylijednaknawet200metrów,gdyzauważy-
li,żeoddziałykonetablaruszają,byuderzyćnaichskrzydło.Zwrócilisięwięc
zpowrotemiruszylidonatarcia,zgodniezpierwotnymzamiaremKondeusza.
NazachódodBlainvillerozpoczęłasiędługawalka,Kondeuszniezaatakował
jednakumocnionegoEpinay,gdziestaławiększośćsiłmarszałkaSaintAndré,ani
rozmieszczonejobokwsiartylerii,pozostawiającdoobserwacjiiblokowania
przeciwnikapiechotęzeswejkolumnyidwaszwadronyrajtarów.Uderzył,co
stanowiłonowość,wdwóchliniach–francuskajazdazprzodu,rajtarzyjako
wsparcie.Ztyłuzatrzymałpiechotęiniewielkiodwódkonnicy19.
Wewschodniejczęścipolabitwyszarżaprotestantówodniosłacałkowity
triumf:francuskajazdaadmirałaiwspierającyjąrajtarzyprzełamaliopórka-
waleriikonetabla,zapewnemniejliczniejszejodprzeciwnika.Montmorency,
walczącywpierwszejliniimimoswychsiedemdziesięciulat,straciłkonia,zo-
hugenotów.Tavannestwierdzi,żeadmirałiksiążęmielipo1500francuskiejpiechotykażdy.
17AngielskidyplomataThrockmorton,obecnyprzyarmii,podajeogółem7000piechoty,zktórej
3000Francuzówbyłobardzoźlewyposażonychiuzbrojonych.
18Mergey,s.63.
19SetkafrancuskichkopiipodRochefoucaultem,stojącymzlandsknechtami.
