Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
KsięgaV
stałlekkorannyitrafiłdoniewoli.Jazda,dowodzonaprzezksięciaPorcien,
ruszyłanafrancuskąpiechotęilekkąkonnicęSansaka,zmiatającjezpolaizdo-
bywającBlainvilleorazrozmieszczoneprzedwioskądziała.Wtedykońadmi-
rałanajprawdopodobniejponiósł,awieluhugenotówrzuciłosięwpogońaż
doobozukatolikównadEure,gdziezdobyliznacznełupy,wtymtaborisrebr-
nązastawęksięciaGwizjusza.DopieropopewnymczasieColignyzdołałze-
braćludzi,bykontynuowaćbitwęnadrugimskrzydle.Codziwne,niewiemy,
cosiędziałoz3000jegopiechoty:byćmożeprzyczyniłasiędoporażkifrancu-
skiejpiechotykonetabla,kiedyjednaksłyszymyoniejponownie,znajdujesię
niedalekoodwyjściowychpozycjipodBlainville.
Montmorencyponiósłbardzociężkiestraty:dysponujemydługąlistązna-
nychosób,którezostałyzabitelubranne.MłodyksiążęNevers,rannywgłowę
kulązpistoletu,zmarł20.HrabiaRochefort,Annebault,syndowódcywojenwło-
skichiGivrypolegliwwalce.Niektórzyzezbiegów,szczególnielekkokonniSan-
saka21,zatrzymalisiędopierowParyżu,oznajmiając,żekonetabltrafiłdoniewo-
li,ajegoarmiaponiosłaklęskę.Słysząctenowiny,królowawdowazauważyła
ponoć:uWtakimraziemusimysięnauczyćmodlitwpofrancusku”
.Jedenzjejli-
stówwskazuje,żeprzez24lataniepoznałafaktycznegowynikubitwy.
Tymczasemnazachodnimskrajupolabitwysprawyprzybrałyinnyobrót.Na-
przeciwKondeuszaznalazłasięfalangaszwajcarskaorazcałykorpusmarszałka
SaintAndré,wdużejmierzeprzesłoniętyumocnieniamiwzniesionymiwEpi-
nay.Hugenociuznalinajwyraźniej,żenajpierwnależyuderzyćnaSzwajcarów,
najlepszychżołnierzyarmiikatolickiej,ipoprzełamaniucentrumliniiwrogaza-
atakowaćmarszałkazeskrzydłaiodtyłu.Wszyscykrytycyprotestanccywinią
Kondeuszazazmarnowaniewtensposóbwszystkichsiłorazpozostawienie
wspokojulewegoskrzydłaprzeciwnikawewsiiwokółniej,ograniczającsiędo
postawienianaprzeciwniegoczęścipiechotyikilkuszwadronówrajtarów.
Szwajcarzymielizostaćbohateramidnia.Kondeuszwpierwzaatakowałich
frontalniekompaniamiciężkiejjazdyDeMuyiAvareta,któreprzedarłysię
przezkolumnę,alejejnieprzełamały,anastępniesamzgłównymisiłamikon-
nicyirajtarówuderzyłzboku.Szwajcarzymusielisięwycofaćwstronęlinii
marszałkaSaintAndré,oddającprzeciwnikomartylerię,aleutrzymaliszyk.
Marszałekwysłałimnaodsieczczęśćciężkiejjazdy:trzykompanieDamville’a,
synakonetabla,iAumâle’a,synaGwizjusza.Tapróbazawiodła,udaremniona
przezdwaszwadronyrajtarów,rzuconedowalkiprzezKondeusza.Aumâle
straciłkoniaizostałranny,aMontbéron,najmłodszysynkonetabla,zginął.
NiedobitkiwycofałysięizebrałyprzyodwodzieGwizjusza.
IwtedyKondeuszjakbystraciłgłowę,przypominającNeyapodczaswiel-
kichszarżypodWaterloo.PostanowiłzawszelkącenęprzełamaćSzwajcarów,
20Wedługd’Aubignegoiinnychźródełnastąpiłotonaskutekniezręcznościjegopreceptora,pana
Desbordes’a,którysampopełniłsamobójstwo,widząccouczynił.Neversmiałbyćpotajemniehuge-
notem,gorzkożałującym,udziałuwbitwiewbrewswemusumieniu.Częśćźródełtwierdzi,żeDes-
bordeszastrzeliłsię,inne,żepognałwprostwwirbitwy,bydaćsiętamzabić.
21PatrzMemoirsVielville’a,VIII,s.53.
