Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Genezaneutralności
27
m.in.lansowaniemprzezSzwecjękoncepcjiskandynawskiejneutralno-
ściorazszerokąwspółpracątychpaństwnaforumLigiNarodów.Insty-
tucjonalnymwyrazemwskazanychtendencjibyłopowstanietzw.Grupy
zOslo,wktórejobokpaństwskandynawskichznalazłysiętakżeBelgia,
HolandiaiLuksemburg.Jednymzeskutkówpostępującegospadkupre-
stiżuLigiizatrzymaniasięjejpolitykipokojowejbyłodalszezwiększa-
niezainteresowanianeutralnościąwgroniemałychpaństw,ajegobezpo-
średnimwyrazem–ogłoszenie27maja1938r.deklaracji„GrupyzOslo”.
Wdokumenciemożnaodnaleźćzarównowpływydeklaracjineutralności
z1912r.,jakikonwencjiwsprawieneutralnościmorskiejz1928r.50
Ideabezstronnościineutralnościzyskałaznacznepoparciewzachodniej
hemisferze.Tendencjeizolacjonistyczneznajdowaływsparcieszerokich
rzeszspołeczeństwaamerykańskiego.TraktatyWaszyngtońskie,ograni-
czającrywalizacjęnamorzu,wpłynęłynaredukcjęarmiilądowej.Pod
względemmilitarnympozycjaStanówZjednoczonychodbiegałaznacz-
nieodichsytuacjigospodarczej.Nieistniałarównieżżadnacentralna
instytucjazajmującasięproblematykąstrategiczno-obronną.„Pocomia-
łabyistniećtakainstytucja,skorospołeczeństwoamerykańskiezdecydo-
wanieodrzuciłoideęwojny?”51.
Wyrazemtychtendencjibyłostanowiskorząduamerykańskiegowpo-
łowielat30.Początkowow1934r.wprowadzonozakazudzielaniapo-
życzekrządom,któreniewywiązałysięzespłatzadłużeniawojennego,
anastępnielicznymiregulacjamidotyczącymineutralnościz1935r.,
1936r.i1937r.sprecyzowanostanowiskoamerykańskiewobecwojny.
Aktz1935r.wprowadzałembargonasprzedażbroniisprzętuwojen-
nego.Stworzyłspecjalneograniczeniadlaproducentówieksporterów
broni.Wczasiewojnyograniczałrównieżmożliwośćpodróżowaniaoby-
wateliamerykańskichnastatkachpaństwwojujących.Późniejzakazano
udzielaniapożyczekpaństwomwalczącym,anastępniezłagodzonoza-
kazpoprzezzezwolenienazakupyzagotówkęiodbiórwłasnymistatka-
mi(cashandcarry)52.
Teposunięciawskazywały,iżStanyZjednoczonezamierzająwprzy-
szłymkonflikciezachowaćjaknajdalejidącąneutralnośćibezstron-
50Por.J.Andrzejewski,op.cit.,s.87;W.Dobrzycki,Historiastosunkówmiędzyna-
rodowych,Warszawa1996,s.434.
51P.Kennedy,Mocarstwaświata.Narodziny,rozkwit,upadek.Przemianygospodar-
czeikonfliktyzbrojnewlatach1500–2000,Warszawa2000,s.324.
52Por.J.Makowski,op.cit.,s.755.
