Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Taka(zresztąbardzoszczegółowa)charakterystykachłopcaprzygotowuje
czytelnikadotego,abyreakcjeStasiapoporwaniuprzezArabówprzyjąłjakcoś
naturalnego,jakologicznąkonsekwencjęowegoflzbytkuzuchwałościn.Chłopiec
wychowanybyłbardzoreligijnieipatriotycznie,gorąceumiłowaniepolskoścista-
nowiłojednązważniejszychcechjegoosobowości,onoteż,jakiwzórosobowy
ojca,wprzyszłościzdeterminująniektórejegozachowania.
WpostaciStasiazrealizowałSienkiewiczoryginalnąodmianęrycerskiegoeto-
su;żebyłtozamiarświadomy,świadcząniektóreokreśleniachłopca(np.żemiał
onflrycerskianimuszn),pojawiającesięjużnapoczątkuksiążki.Staśmawszyst-
kierysyideałurycerza2:jestfldobrzenurodzony,promieniujeurodąiwdziękiem,
marzyobohaterskichczynachwobroniewiary,ojczyznylub...Nel,jestsilny,od-
ważnyibezwzględniewiernyswymideałom.Wstosunkudoprzeciwnikaza-
chowujesięfair:niepotrafistrzelićdoczłowiekaodwróconegodoniegopleca-
mi,mimoiżtozdrajcaGebhr.Agdyjużwreszcie,dlaratowaniażyciaNeliwła-
snego,wymierzyśmierćprześladowcom1długobędądręczyłygowyrzutysu-
mienia,bozabójstwopojmujeprzedewszystkimjakogrzech.Zudrękmoralnych
wyzwoligodopieroojciecwpoważnej,męskiejrozmowieprzykońcuksiążki.Staś
mateżdamęswegoserca,małąflsiostrzyczkęnNel,auczuciedoniejuszlachet-
niago.
Sienkiewiczwykreowałwswympisarstwiewielepostacirycerskich,np.
wTrylogii,wKrzyżakach,nicwięcdziwnego,żeStaśprzypominaniecoKmici-
ca,odktóregojestjednakrozważniejszy.Młodyczłowiekmaświadomośćrycer-
skiegodziedzictwaikonsekwencjizniegowynikających,wjakimśmomenciepo-
wiedoNel,iżczasemmusięwydaje,żejestbłędnymrycerzem.Zmieniasięprzy
tym,dojrzewa,umieweryfikowaćwłasnezachowanieispoglądaćnasiebiekry-
tycznie.Taewolucyjnośćwłaśniegouwiarygodnia.Otonaoczachczytelnikazza-
rozumiałego,niecochełpliwegopodrostkaStaśprzeobrażasięwmyślącego,roz-
tropnegomłodzieńca,świadomegofaktu,iżczternaścielat1tojeszczeniedoro-
słość,iumiejącegoprzyznaćsiędolęku.Pięknymprzeobrażeniompodlegateżjego
stosunekdoNel,którązawszelubił,leczlekceważył,czasemdoprowadzającdo
łez.Wrazzpoczuciemodpowiedzialnościrośnietkliwość,wzruszającatroskliwość,
taknietypowadlachłopcówwokresiedorastania.
Najpiękniejszymmomentemtejewolucjibędziejednakchwila,gdyjużpooca-
leniuprzezAnglikówzamiastwłasnegonazwiskawyryjeStaśnawielkiejgnejso-
wejskalenarodoweceterumcenseo...flJeszczePolskan,wprawiająctymwzdu-
mienieAnglików:GlenaiClary)ego.
WyraŹnymrysemosobowościStasiajestjegoreligijność1prosta,czysta
ibardzokonsekwentna.Niemawniejpatetycznychgestówanispektakularnych
zachowań.Jegoucieczkąwnajtrudniejszychchwilachjestmodlitwa.Pierwszy
poranekpoporwaniuzaczynaodsłów:flPodTwojąobronę...n,którewśródflpło-
2Por.M.Ossowska:Etosrycerskiijegoodmiany.Warszawa1986.
10
