Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Genezaipowstanietajnychsłużbpolicyjnychorazinstytucjitajnego...
23
byłklasyfikowanyagent.Dojegozadańnależałobezpośrednieprzenikaniedo
strukturrozpracowywanychgrupprzestępczychcelemprowadzeniainfiltracji.
Podmiotemnajniższejrangibyłinformator,definiowanyjakoźródłoinformacji
mającejedyniepośrednikontaktzrozpracowywanymiosobamiiograniczające
swojąaktywnośćdoinformowaniaoichzachowaniuizamiarach.
Tajnychwspółpracownikówwerbowanonapodstawiemateriałówkompromi-
tującychorazprzezoferowaniekorzyścimaterialnych.Kandydacidoniejawnej
współpracymusielibyćwwiekumiędzy18.a60.rokiemżycia.Osobystarsze
mogłyjedyniewystępowaćjakoopiekunowielokalikonspiracyjnych.Współ-
pracąztajnymiwspółpracownikamizajmowalisięgłówniefunkcjonariuszewy-
działówkryminalnych(uprawlenijeugołownogorozyska)orazśledczych(sled-
stwiennojeuprawlenije)26.Jednostkitepodlegałybezpośredniostanowią-cemu
częśćKomendyGłównejMilicji1CentralnemuUrzędowiKryminalnemu
(Centralnojeuprawlenijeugołownogorozyska).
Przedzłożeniempropozycjiwspółpracyoficermusiałuzyskaćpisemneze-
zwoleniekierownikajednostki.Wtedyoficerprowadzącyprzyjmowałodkan-
dydatazobowiązaniedowspółpracyiprzydzielałmupseudonim,którympo-
sługiwałsięwewszystkichkontaktachzorganamiścigania27.Współpracownicy
utrzymywalikontaktzorganamiściganiapoprzezsystematyczneorganizowanie
spotkań,podczasktórychprzekazywalizdobyteinformacjeorazdowiadywali
sięonowowyznaczonychzadaniach.Spotkaniaodbywałysięwspecjalniedo
tegoprzeznaczonychlokalachlubwmiejscachpublicznychzapewniających
konspiracjętreściprowadzonychrozmów.Zadostarczonąinformacjęwspółpra-
cownicyotrzymywaliwynagrodzeniewkwocieod10do25rubli.
Wypracowanaprzezradzieckiesłużbybezpieczeństwastrukturatajnych
współpracownikóworazzasadyposługiwaniasięposzczególnymiichodmiana-
miwsposóbniekwestionowanywpłynęłynakształtowaniesięmetodprowadze-
nianiejawnychczynnościwykrywczychprzezwszystkiepaństwadawnegoblo-
kuwschodniego28.Powielanebyłynietylkostosowanenazwy,alerównież
taktykaprowadzeniaposzczególnychczynnościoperacyjnych.
Równieistotnąrolęwkształtowaniusięwspółczesnegomodeluorganów
bezpieczeństwaodegrałytajnesłużbykrajówniemieckich.Podwpływem
rozwiązańfrancuskich,w1809rokuwBerlinieJustusGrunerutworzył
Sicherheitsbüro,któregozadaniembyłowykrywanieprzestępstwprzypomocy
współpracującychniejawniewigilantów(vigilanten)29.Kolejnyetaprozwojuin-
stytucjitajnegowspółpracownikanaterenieNiemiecnastąpiłwpołowieXIX
wieku,kiedyfunkcjepolicjikryminalnejzaczęłapełnićutworzonaprzezWil-
26UraE.,ZaborowskiJ.,s.34.
27ShelleyL.,s.163.
28PaczkowskiA.,s.5.
29FijnautC.,MarxG.T.,s.6.
