Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
BarbaraPawełek,JózefPociecha,AdamSagan
Generalnieanalizysegmentacyjnewiążąsięzpytaniemocharakteridentyfi-
kowanychklasorazzistnieniemwichramachmodelupomiarowegowyjaśniają-
cegowzajemnekowariancjemiędzywskaźnikamidlaklas.Wprzypadkuniezna-
nychaprioriklasibrakumodelipomiarowychdoidentyfikacjisegmentówwyko-
rzystywanesąmetodyanalizyskupieńlubklasukrytych(rys.1).Wsytuacji,gdy
wramachklasukrytychwystępujemodelpomiarowywyjaśniającypewnączęść
wariancjiwskaźników,wówczasanalizaklasyfikacyjnamapostaćczynnikowych
modelimieszanych(factormixturesmodel).Specyficznawersjatychmodeli,
uwzględniającychskumulowanycharakterwskaźników,stanowimieszanemodele
IRT.Modeletewykorzystywanewbadaniachzpowtarzanymipomiaramisąmo-
delamiczynnikowymiukrytychprzejść.Mająonezastosowaniewsytuacji,gdy
strukturailiczbaklasukrytychniejestznanaicechująsięonewewnętrznądyna-
mikązmianwczasie.
3.Wybórwskaźnikówfinansowychiliczbyklasukrytych
Prezentowanebadanieskładałosięzdwóchetapów.Celembadańprzeprowadzo-
nychwpierwszymetapiebyłomiędzyinnymiwytypowaniespośród30rozważa-
nychwskaźnikówfinansowychtych,któresąprzydatnedoprzewidywaniaban-
kructwafirm.Bazadanychobejmowała941przedsiębiorstwprzemysłuprzetwór-
czegowPolsce(wtym28bankrutów).Danepochodziłyzlat2007i2008.Źró-
dłemdanychbyłyMonitorBibazaEMIS.
Wbadaniurozważono30wskaźnikówfinansowychwpodzialenawskaźniki:
płynności(4),zadłużenia(10),rentowności(7)isprawnościdziałania(9)oraz
zmiennązero-jedynkowąprzyjmującąwartości:1-gdyfirmazbankrutowała
w2009r.i0-wprzeciwnymprzypadku.
WceluzastosowaniamodeluIRTciągłewskaźnikifinansowepoddanobinary-
zacji,przyjmujączapunktprogowywartośćmedianyobliczanejdla
MeB
j
()
(me-
dianadlabankrutów)i
MeNB
j
(
)
(medianadlanie-bankrutów).Wartość1ozna-
czała,żepoziomwskaźnikafinansowegodanegoprzedsiębiorstwajestzzakresu
wartościbardziejodpowiadającychbankrutomniżnie-bankrutom(wysokieryzyko
upadłości),natomiastwartość0-zzakresuwartościbardziejodpowiadających
nie-bankrutomniżbankrutom(niskieryzykoupadłości).
NapodstawienieparametrycznegomodeluMokkenaidwuparametrycznego
modeluIRTBirnbaumadlalat2007i2008wybranonastępującewskaźnikifinan-
sowe:R04=kapitałpracujący/aktywaogółem(wskaźnikpłynności),R11=(wynik
netto+amortyzacja)/zobowiązania(wskaźnikzadłużenia),R12=kapitałwłas-
ny/zobowiązania(wskaźnikzadłużenia),R16=EBIT/aktywaogółem(wskaźnik
rentowności),R20=wyniknetto/aktywaogółem(wskaźnikrentowności).Cztery
spośródpięciuwytypowanychwskaźników(opróczR11)możnauznaćzaodpo-
wiednikizmiennychwystępującychwmodeluAltmana[Altman1968].
