Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zanimzaczniesięopowieść…
skaMatějaKopeckiegoiJanaNepomukaLańt’ovki,jakokrzewicieliczeskiej
mowyiczeskiejtradycjiokresuodrodzenianarodowościczeskiej(české
ndrodn{obrozen{).Posługująsięonirzeźbionąmarionetkąnadrucie,która
stajesięwizytówkączeskiegoteatru.JanMalikpisał:
[ł]wdostępnychźródłachspotykamysięprawiewyłączniezmarionet-
kami;tylkowwyjątkowychwypadkachjestmowaoteatrzecieni,nato-
miastniemażadnychwzmianekopacynkach.Mimotonienależywąt-
pić,żeteatrpacynekposiadanaziemiachczeskichdługoletniątradycję.
Prawdopodobniedotarłonjednaknaziemieczeskiedopierowówczas,
gdytradycjateatrumarionetekposiadałajużmocnepodstawy38.
Czeskibadaczdokonałtujednakpewnegouproszenia.Istniałbowiem
specyficznyrodzajczeskiegoteatru,wktóregoprzypadkuposługiwanosię
innymtypemlalekniżmarionetka.PodobniejakwPolsce-szopka,na
Ukrainie-wertepczynaBiałorusi-batlejka,awpaństwachniemiecko-
języcznychinaWęgrzech-Krippentheater,naterenachCzechznanabyła
tradycjalalkowychprzedstawieńbożonarodzeniowych-jesle.Czescylu-
dowilalkarze,którzydziałaliodpołowyXVIIIwieku,przedewszystkim
naterenachwiejskich,graliprzeważnielalkamiprowadzonymizgóry
-marionetami.JednakwIIpołowieXIXwiekuwmiastach,azwłaszcza
wPradze,popularnestałysięprzedstawieniawywodzącesięztradycji
lalkowychprzedstawieńbożonarodzeniowych,zwykorzystaniemkukieł
prowadzonychzdołu,wystawianewzimieprzezniepracującychwówczas
rzemieślników.Teatrtegotypu,nazywanyjesle,szybkouległześwieccze-
niu,kukłyzostaływnimzastąpionepacynkamiijakotakistałsięfor-
teatrujarmarcznegogranegowokresieletnimnatargachiludowych
uroczystościach.Byłytoproste,improwizowaneprzedstawienia,wktó-
rychbohaterembyłzadziornyKańpárekztłuczkiem,jegosąsiad-chłop
śkrhola,Śmierćzkosą,atakżeżywykrólikczyświnkamorska39.WCze-
38J.Malik,TeatrlalekwCzechosłowacji,tłum.M.Manśel,Praga,MinisterstwoInforma-
cjiiOświaty,Orbis,1949,s.6.
39TentypteatrudoprowadzonydoabsurdupokazałJanśvankmajerwswoimkrótkim
filmieRakvičkdrna(Trumiarnia),Praha1966.Otymtwórcybędziejeszczemowawna-
stępnychrozdziałach.
45