Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przetrwały,mieszałysięwtyglumałżeńskim,ulegającsilepolskości:
Derszniaccy,Drohojowscy,Dzieduszyccy,Kierdejowie,Orzechowscy,
Próchniccy,Strusiowie,Czuryłłowieiwieluinnych.Część
przyjmowałanietylkojęzykiłacińskąkulturęPolski,lecztakże
wyznanierzymskokatolickie.
Taknarodziłasięgrupaszlachtypoddanejbezwątpieniasile
polskościiczującasięnadewszystkoobywatelamiRzeczypospolitej.
Wedługpowiedzeniaprzypisywanegosławnemupublicyście
szlacheckiemuspodPrzemyślaStanisławowiOrzechowskiemuuważali
sięonizagenteRuthenus,nationePolonus—zurodzeniaRusin,
znarodowościPolak.SamOrzechowski,pochodzącyzmieszanej
wyznanioworodziny,zasłynąłzresztąnietylkozciętegojęzyka,ale
iawanturniczegousposobienia,jakbyuosabiajączadzierzystość
iniepokójludzipograniczakultur.Potwierdzałtonietylkowsłowach,
aleiwczynach,jakoksiądzkatolickiwygłaszającwłasne
„schizmatyckie”poglądydowodzące„błędówRusi”orazżyjąc
wkonkubinaciezAnnąZaparcianką,zktórąmiałdzieci,awreszcie
żeniącsięw1551rokuzszesnastoletniąszlachciankąMagdaleną
Chełmską.SprawadotarładopapieżaJuliuszaIIIinasobórtrydencki,
któryjednakjejnierozpatrzył.Cociekawe,popogodzeniusię
zKościołemkatolickimOrzechowskistałsięprzeciwnikiem
reformacji.
Zachwytszlachtyruskiejnadswobodamipozyskanymidziękiwalce
braciherbowejzPolskibyłautentycznyiwidoczny.Prawosławny
hetmannadwornyRomanSanguszkonapisałwdrugiejpołowieXVI
wieku,żeRzeczpospolitato„rozkosznyaświętykrajprawie”,którego
nietrapiłyaniwojnywyznaniowe,aniwładzaabsolutnakróla.
PodobniesądziłOrzechowski,zachwycającsię:„Patrzajcienahardego
wolnością,aświetnegoswobodąnaświeciePolaka,szatęnosiPolak
znamienitą,tojestrównązeswymkrólemwolność”.Wwywodzietym
