Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wBizancjumformąspołecznejipersonalnejrywalizacji23o
Inwektywadzielijednakzsatyrąhumorizgryźliwość,
używapodobnychnarzędziimechanizmów,satyra,po-
dobniezresztąjakinwektywa,możewyśmiewać,alesama
niemusibyćśmieszna24.Kulturabizantyńskatowdużej
mierzeflkulturainwektywy”zgenetyczniewbudowanym
mechanizmemośmieszania,jejintegralnączęścią,wpa-
janąnapoziomieedukacji,byłpsogos(vituperatio)25,utoż-
samianyprzezbizantyńskieleksykonyzobelgą26o
Niemożnateżzapominać,żeróżneterminyużywane
naokreślenieinwektywyniebyłyprecyzyjnieijasnozde-
finiowane.Jesttaknawetwwypadkuliterackichnarzędzi,
którychpoczątkisięgająstarożytności.TeodorProdromos
wjednymzwierszyhistorycznych(LIX)używaterminu
psogoswznaczeniuosobistejinwektywy:
[5]
χωρOOPεVεἰgἄPUVIVἐχθρOO;IρέOg
ἠKIρTερOOPεVTὴVπIρOLViIVπάALV;
TηρOOPεVἡPωVTὰgἐVόρKOUgἐγγύIg
PὴKάAIPOVξέOVTεgεἰgγράPPIψόγOU
impliesacertainamountofself-servingmaliceandvengefulnessand
usesthetraditionallanguageofenmity.Otherdiferencesareoften
blurrybutsatireaimsatstrenghteningcertainsocialandmoralvalue
andprovidesthevalorizationofthenormative”.DefinicjaCribiorenie-
siezesobąrównieżpewnekomplikacje–czymjestwspomnianaprzez
badaczkęflczystainwektywa”(flpureinvective”)?
23Por.rozdz.:flZkogosięśmiejecie?Zinnychsięśmiejecie!–humor
wbizantyńskichsatyrach”.
24
P.MAGDAlINO:TournerendérisionàByzance.In:Ladérisionau
MoyenAge.Delapratiquesocialeaurituelpolitique.Dir.E.CROUZET-PAVAN,
JoVERGER.Paris2007,s.55:flDanscesens,onpeuttournerendérision
sansfairerire”.
25
Zob.natentematProgymnasmata.Greckiećwiczeniaretoryczne
iichmodeloweopracowanie.Oprac.H.PODBIElSKI.Lublin2013.Por.też
B.BAlDWIN:ATalenttoabuse:SomeaspectsofByzantineSatire.flByzanti-
nischeForschungen”8(1982),ss.19–28.
26
EtymologicumGudianum(XIwiek)tłumaczypsogosjakoὄVεLδOg
(nagana,obelga),AOLδOρiI(obelga),PέPψLg(przygana,zarzut).
~21~
