Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mickiewicz,Dziady
Wszaklubiszksiążkiświeckie?...
Ach,teto,książkizbójeckie!
(s.49,w.154–155)2
Trudnoobardziejjednoznacznienegatywneokreśleniewpływu
lekturynabohatera.Jakąrolęwkształtowaniupokoleniaromanty-
kówodegrałyoweksiążkiijakdalejpotoczyłysięlosytegoinastęp-
nychpokoleń,któredoznałyflukąszeniaromantyzmem”?Cotakie-
gowyczytaćmógłzowychflksiążekzbójeckich”Gustaw,cozmienić
miałobiegjegożyciaijegomyśli?
Uźródełromantyzmuległokilkaważnychdlań(nietylkodla
Gustawa/Konrada)dziełliterackich,którekazałyprzyszłymroman-
tykomiichnastępcomwpewienokreślonysposóbpatrzećnarze-
czywistośćinanichsamych.Dlaczego?Czytoatrakcyjnośćprzed-
stawianychwdawnychflksięgach”idei,uczućiuczynkówmogła
spowodowaćupotomnychchęćnaśladowania,czyteżmożecoś
innego:sposóbperswazji,dojakiejuciekalisięautorzy?Jakwyglą-
dałaowaperswazja,czegodotyczyła,skądsięwywodziła,czyijaką
znalazłakontynuację–otopytania,jakiewartozadawać.
Zanimjednakspróbujemynanieodpowiedzieć,trzebauświado-
mićsobie,żeskargaGustawaniejestbynajmniejczymśwyjątko-
wym.Wdziejachliteraturyikulturyksiążkinierazoskarżanebyły
oto,żeskrzywdziłyczytających,żewzbudziływnichemocje,które
doprowadzićmiałyichdozguby,żepróbanaśladowaniaopisanych
wksięgachpostaw,czynów,nadewszystkozaśuczućskończyćsię
miaładlaczytającychtragicznie.Świadomośćtatowarzyszyłapisa-
rzomoddawna:przykładcudzych(literackich!)losówmógłmieć,
zdaniemlicznych,takwielkąsiłęoddziaływania,żedecydował
oprzeżyciachidziałaniachczytających–popychałichdodziałań
niesłusznych,niemoralnych,niekorzystnychdlanich.Jakieidee
ijakieuczuciamiałynajwiększąmocoddziaływania?Idlaczegote
właśnie,anieinne?
NajbardziejbodajznanąofiarąlekturywydajesięCervantesow-
skibohater,donKichote.Jakpamiętamy,oflzbrodnięuwiedzenia”
2
A.Mickiewicz,Dziadycz.IV
,w:Dzieła,t.III,oprac.Z.Stefanowska,Warszawa
1995.
~6~
