Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zTEORII
38
jakiwteatrzemożemymówićmiędzyinnymiomilczeniu
kontemplacyjnym,milczeniuprześladowanych(jakostra-
tegii),milczeniuheroicznym,wreszcieomilczeniuascezie
jakometodziesamodoskonalenia,poznawaniasiebie,znaku
silnejwoliisamokontroli.Narozmaitychobrazachświętych
częstonaprzykładstosowanyjestsymbolicznygestmilcze-
nia.Wystarczywtymmiejscuprzywołaćmalowidłościenne
zkatedrywFaras,bodajzVIIIwieku,przedstawiająceświę-
tąAnnę7.OtóżświętaAnnanafreskuzFarasnamalowana
zostałazpalcemnaustachjakonakazemmilczenia,danym
sobieiinnym(ażosiemrazytengest-frazapowtarzasię
wStarymTestamencie).Chciałobysiępowiedziećinsilen-
tio,choćbypoto,abyniebyćwinnymgrzechugadulstwa,
nazywanymnawetdzisiajlogoreją.NietylkoNiepokalane
Poczęciewymagamilczenia.nMówię,więcjestem”-brzmi
przecieżrozpaczliwie,niczymkarykaturaPanaCogitoijego
świata.
2
WPolscebodajtylkoRomanBrandstaetternapisałsztu-
kęzatytułowanąMilczenie(1951).OtóżautorSynamarno-
trawnegoprzekonujenas,żemożnauciekaćprzedwrogąsobie
rzeczywistościąnaprzykładwalkohol,wsamotność,wma-
rzenia,alemożnateżuciekaćwmilczenie8.Ostateczniebo-
hatersztuki,literatKsaweryPoniłowski,wybieramilczenie,
uciekawsamobójstwo,niechcącprzedfunkcjonariuszemUB
mówićprzeciwkowłasnejcórceWandzie,doktrynalnejZMP-
-ówce.Tekstjaknatamteczasymożeiodważny,aleliteracko
ncieniutki”.PodobniejakwcześniejszaMilczącasiła(1933),
nigdyniedrukowanasztukaMariiMorozowicz-Szczepkow-
skiej,skądinądautorkiszlagierowejSprawyMoniki.Popre-
mierzeBoy-Żeleńskiszydziłbezżadnegomiłosierdzia:nJej
milczącasiła[Ewy,redaktorki],niejestanidośćsilna,ani
zwłaszczadość…milcząca.Wręczprzeciwnie”9.Wartomoże
dodaćjeszczeito,żerzeczzostałanapisanaiwystawiona
wfeministyczno-pacyfistycznejtonacji,nazywanejprzez
niektórychkrytykówpoprostudyskusjąsceniczną.
Jeślichodziomilczeniewdramacieiteatrze,tonajwnik-
liwiejpisałyunasotejproblematycekobiety:StefaniaLinow-
ska(Omilczeniuwteatrze,1949)orazAnnaKrajewska(Mil-
czeniewdramacie,1978)10.Wpowszechnymzaśwyobrażeniu,
gdymyślimyomilczeniuwdramacieiteatrzepolskim,to
mówimyzwykleotrzechrealizacjach,czylioStarymWiaru-
