Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.MIsterIum–próbadefInIcjI;rozróżnIenIepojęćIsensów
wtajemniczeniu(telein–wtajemniczać),czyliinicjację27.Językinowożytnetermin
mysteriontłumacząjakontajemnica”28,osłabiająctymsamymwydźwiękrytualno-
-inicjacyjny,awzbogacającznaczenieterminuotonniesprowadzalnydowymiaru
kultycznego.Misteriumzatemwsposóbprymarnyoznaczarytuałinicjacyjnyzmie-
niającystatusuczestniczącegownimczłowieka;zmianatadotykajasnookreślone-
goaspektużycia–jegorelacjidoBoga29;misteriatodramatyzacjezmianystatusu,
wktórychgłównąrolęodgrywapragnącyprzemianyneofita.MirceaEliadewywodzi
fenomenmisteriumzniezbywalnegodlaczłowiekapragnieniarenovatio30,głębokiej
potrzebyodnowyczyteż,mówiącjęzykiemrumuńskiegoreligioznawcy,nrewalory-
zacji”duchowegożycia:ninicjacjajestwymiaremwspółistniejącymzkażdąrewalory-
zacjążyciareligijnego”31.Wtymznaczeniumisteriumtoobrzęd,którymaczłowieka
wznieśćnawyższypoziomegzystencji.Takąfunkcjęodnajdujerumuńskiuczonywe
wczesnochrześcijańskichsakramentach,nadewszystkowchrzcieorazEucharystii:
Pierwotnechrześcijaństwozawierałoelementyinicjacyjne:zjednejstrony
chrzestiEucharystiauświęcaływiernego,radykalniemodyfikującjegoporzą-
dekegzystencjalny,zdrugiejstronyzaś,sakramentytesprawiały,żewychodził
zmasynprofanów”,iwłączałygodowspólnotywybrańców32.
Wkontekścieideiwybraństwawartowspomnieć,żemisteriaodsłaniałyprzed
nowicjuszamiwiedzę,któraniemogłabyćprzekazywananiewtajemniczonym,obo-
wiązywałbowiemnakazzachowaniasekretnychwiadomościwtajemnicy,aleprzede
wszystkim–copodkreślawybitnybadaczstarożytnychformmisteryjnych–onie-
możliwościzakomunikowaniaowejwiedzydecydowałjejcharakter,wyrażonywsło-
wach:nmisteriumniewolnozdradzić,aletaknaprawdęzdradzićgoniemożna”33.
Bywyjaśnićowąniemożnośćprzekazu34,czyniącjąogniwemłączącymmisterium
antycznezmisteriumchrześcijańskim,sięgnijmydopismGabrielaMarcela,chrze-
ścijańskiegoegzystencjalisty,który,wartododać,odwiedzałsędziwegojużWiaczesła-
OdoCaselpisze:nTrzeźwo-praktycznareligiaRzymiannieznałapojęciaanisłowamisterium”.Por.
O.Casel,Chrześcijańskiemisteriumkultu,tłum.M.Wolicki,Kraków2000,s.153,VeteraetNova:
bibliotekaprzekładówklasykówliturgiiInstytutuLiturgicznegowKrakowie;5.
27
Por.W.Burkert,Starożytnekultymisteryjne,tłum.K.Bielawski,Kraków2007,s.46.
28
OdoCaselzaznacza,iżnowożytnyterminntajemnica”nieoddajepełnisensusłowamysterion,
oznaczającegonczynnośćkultyczną,wktórejfaktzbawczystajesięobecnościąwrycie”.Por.O.Casel,
Chrześcijańskiemisteriumkultu,s.149.
29
Por.W.Burkert,op.cit.,s.47.
30
Por.M.Eliade,Inicjacja,obrzędy,stowarzyszeniatajemne,tłum.K.Kocjan,Kraków1997,
s.188.
31
32
33
Ibidem,s.169.
Ibidem,s.168.
W.Burkert,op.cit.,s.49.
34
OniemożnościzakomunikowaniatreścimisteriummówirównieżOdoCasel:nMisterium
jest(ł)(arreton),inefabile,«niewypowiadalne»,nietylkowpierwotnymznaczeniutegosłowa,według
któregowypowiadaćgoniewolno,lecziwtymznaczeniu,żepoprostuzapomocąsłówcałkiemokre-
ślić,wypowiedziećsięnieda”.Por.O.Casel,Chrześcijańskiemisteriumkultu,s.16-17.
18•
