Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MEYERHOLD
dźwiękową,zapiski,odnoszącesiędoświateł,didaskalia-
pogłębionewstosunkudodidaskaliówdramaturgaistano-
wiąceoryginalnąntranskrypcję”tychpierwszych30.Co
ciekawe,wprojekcieproponujesiępowołaniespecjalnych
izbekspertóworaznagentów”,którzywwiększychmiastach
zajmowalibysięochronąreżyserskiegoprawaautorskiego
(międzyinnymiściąganiemtantiemzateprzedstawienia,
którepowstaływskutekkopiowaniaoryginalnych,autor-
skichinscenizacji31).Wpunkcieszóstym(iostatnim)doku-
mentuomówionezostałydwieopinienatematprawnego
statusutwórczościreżysera(czymapodlegaćochronie
prawaautorskiego,czynie);autorzyprojektuuchwały,
określającysiebiesamychmianemnlewicowejgrupyreży-
serówiscenografówlewicowychkierunkówwsztucetea-
tru”32,opowiadająsiępostroniepierwszejkoncepcji,repre-
zentowanejmiędzyinnymiprzezniemieckiegoprawnika
HeinrichaDernburga,uznającejtwórczośćinscenizatoraza
przedmiotprawaautorskiego.
Wtejwalceoochronętwórczościreżyserskiejrodzisię
nowerozumienieteatru-jakodomenytwórcyinscenizacji;
jegoprawodoautorstwaspektaklugórujenawetnadprawem
dramaturgadowłasnegodzieła;odtądcorazwiększąrolę
zaczynaodgrywaćtenrodzajteatru,wktóryminscenizator
uznawanyjestzatwórcędziełascenicznego.Takierozumie-
niesztukiscenicznejrozciągniesięnacaływiekXXpod
nazwąteatrureżyserskiego.Przyczym-trzebatopodkreś-
lić-określenienteatrreżyserski”niemusi(iniepowinno)
oznaczać,żereżysermaprawotraktowaćtekstdramatu
(jeślitoonstanowipodstawęprzedstawienia)wsposób
pretekstowy.
WalkaMeyerholdaouznanieodrębnościprofesjireży-
serainadaniejejstatusudziedzinyobjętejprawemautor-
skimwskazujenato,żeMeyerholdowinietylkoobcebyły
ideetwórczościnkolektywnej”wteatrze,leczżejegoposzu-
kiwaniaieksperymentyprowadzonewramachkursów
instruktorskichorazwarsztatów,będącychodpowiednikiem
przedrewolucyjnychstudiów(przedewszystkimStudiana
Borodinskiej),służyłystworzeniuteatruinscenizatora,
azarazemteatruprzeznaczonegodlaszerokiej,nowej,ma-
sowejwidowni,teatruponadpodziałami,ogólnonarodowe-
goipowszechnego.Meyerholdzatemzarównoprzedrewo-
lucją,jakiporewolucjikonsekwentniestoinastanowisku,
żestudia-laboratoriateatralneorazichporewolucyjne
odpowiedniki:kursyiwarsztatysąniezbędnewwytwarza-
niufermentutwórczego,zktóregorodzisięteatrnduży”,
27
