Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
STUDIAPROLETKULTU
Tichonowicz(działaczProletkultu,reżyserikrytyk)nie
ukrywał,żejegogniewwzbudzaironizowaniesceptyków,
którzynahasłonteatrproletariacki”powiadają:nAczy
wiecie,żeproletariuszetłumniewalądoprzybytkówstarej
sztuki,dotychWielkich,Małych,Artystycznychiinnych
akademickichinepowskichteatrów?[ł]Aczywiecie,że
wlaboratoriachsztukiproletariackiej,wartystycznych
studiachProletkulturegularniestosujesięzasadyimetody
znanejużwówczas,gdyoProletkulcieniktnawetniemy-
ślał”34.
TichonowiczpowtarzałpoglądyPłatonaKierżencewa,
EmmanuiłaBieskinaiinnych.Możnajestreścićnastępu-
jąco:wsytuacjiwielkiejprzemianyhistorycznej,polega-
jącejnadojściudogłosuklasdotądzepchniętychna
marginesżyciaspołecznego,koniecznejestpowstanie
nowejsztuki,realizującejpotrzebyklasyrobotniczej,bę-
dącejnietylkosztukądlamas,alezarazemwyrażającej
duchakolektywizmu.Stądodrzuceniesztukinburżuazyj-
nej”,hołdującejindywidualizmowi.Stądteżsprzeciw
wobecsztukiapolitycznej,atakżezanegowaniewartości
nwiecznych”iuniwersalnychjakonieodpowiadających
potrzebomnowychodbiorcówwkonkretnejsytuacjihi-
storycznejispołecznej.
ZestawhasełwysuwanychprzezProletkultprzekształ-
ciłsięzczasemwstereotypy,któresłużąpotocznemuujęciu
nietylkopolitykikulturalnejbolszewików,aleicałejideo-
logiikomunistycznej.CzęśćpostulatówProletultu,zwłasz-
czatychdotyczącychkwestiizrozumiałości,przystępności
sztukidlamasowej,niewykształconejwidowni,została
przejętaprzezdoktrynęrealizmusocjalistycznego.Jednak
wtakimpowierzchownymoglądziezjawiskawypadają
zpolawidzenianiektórekwestie,mająceprzedewszystkim
związekznadrzędnąideąupodmiotowieniamas.
TakwestiapodzieliłaProletkultiLenina,którykry-
tycznieodnosiłsiędoorganizacji,skutkiemczegojejdzia-
łalnośćpo1922rokuulegałastopniowemuograniczeniu.
Ostatnieteatrymająceproletkultowskirodowódzostały
zlikwidowanew1932namocyuchwałyOprzebudowieor-
ganizacjiliteracko-artystycznych.Jużjednakw1919roku,
czyliwokresieodgrywaniaprzezProletkultgłównejroli
wtworzeniumasowegoruchuteatruproletariackiego,Lenin
zaatakowałdziałaczyproletkultowskich,twierdząc,iżprze-
ważniesąoniwychodźcamiześrodowiskburżuazyjnejin-
teligencji,któranoweorganizacjerobotniczeichłopskie
ntraktowałajakogruntsprzyjającyrozwijaniuwłasnych
29
