Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EWOLUCJASTUDIÓWILABORATORIÓWWXXWIEKU
konceptówwdziedziniefilozofiibądźwdziedziniekultury,
kiedynajbardziejniedorzecznewydziwianiapodawanebyły
zanowość,apodszyldemsztukiproletariackiejiproleta-
riackiejkulturylansowanojakieśnadprzyrodzonebzdu-
ry”35.Trzebatudodać,żeLenindostrzegałniebezpieczeń-
stwonietylkowpływówfilozofiiBogdanowaczyzestrony
spadkobiercówsymbolizmu,aleteżtwórcówawangardo-
wych-wszyscyonizjegopunktuwidzeniareprezentowali
obceproletariatowipoglądyidealistyczne.
KrytykaProletkultuprzezLeninamiałasweźródło
wjegokonflikciezBogdanowemwlatachpoprzedzających
rewolucję.HistorięowegokonfliktuprzedstawiaAndrzej
Walickiwksiążcepoświęconejdziejomkomunistycznej
utopii36.Istotapolemikisprowadzałasiędocałkowitego
odrzuceniaprzezLeninaempiriokrytycznegostanowiska
Bogdanowa,opartegonaprzeświadczeniu,iżprawdajest
tylkonformąorganizacyjnąludzkiegodoświadczenia”37.
Takiepodejściedoprawdymusiało,zdaniemLenina,do-
prowadzićdozatarciagranicmiędzymaterializmemaide-
alizmem,międzynaukąareligią.Leninjużwówczas(czyli
wokresiepowstawaniajegodziełaMaterializmaempirio-
krytycyzm-w1909roku)broniłkoncepcjiprawdyobiek-
tywnej,atakżepoddawałkrytycewszystkieformyhisto-
ryczno-socjologicznegorelatywizmu.Konsekwencjątakiej
postawybyłouznaniejedynejnaukowejteoriimateriali-
stycznej,którejwyrazicielemjestpartia.
StanowiskoLeninaniepokrywałosięzwielkimpro-
jektemupodmiotowieniaproletariatu,zapewnieniamu
możliwościsamorealizacjimiędzyinnymiwdziedzinie
sztuki.WedługLeninabowiemsamorealizacjapodmiotów
miałabyćmożliwajedynienagrunciepartiibolszewickiej.
PorewolucjiLenindoszedłdowniosku,żendziałalność
kulturalnainaukowaniemożebyćcelemsamymwsobie,
żemusibyćbezpośredniopodporządkowanapolityce”38,
przyczympolitykęutożsamiałzprogramempartii.Zasadzie
klasowościLeninprzeciwstawiłwięczasadępartyjności:
upartyjnienianauki,literaturyisztuki.Leninobawiałsię
separatyzmuorganizacjiprolektultowskich,wymknięcia
sięichspodkontroli,stądjegoatak.
JednakwpierwszymokresieideeProletkultumiały
szerokizasięg,wykraczającynawetpozasamąorganizację.
Jegodziałalnośćmiałasłużyćpropagandzieiumocnieniu
zdobyczyrewolucji,przedewszystkimnowegoporządku
społecznegoinowej,materialistycznejideologii.W1919
rokudziałałojużokołostulokalnychkomórekorganizacji;
30
