Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
STUDIAPROLETKULTU
wedługróżnychźródełwroku1920wdziałalnośćkółek
proletkultowskichzaangażowanychbyłoodosiemdziesięciu
doczterystutysięcyuczestników.Proletkultprowadził
szerokozakrojonądziałalnośćwydawniczą,wydawałcza-
sopisma(np.nProletarskajakultura”,nGriaduszczeje”,
nGorn”-łącznieokołodwudziestutytułów)orazksiążki-
tomypoezjiiprozyproletariackiej.Jeślichodzioteatr,to
wMoskwiejużjesienią1918rokuzostałouruchomione
jednocentralneitrzynaścierejonowychstudiówProletkul-
tu.Studiapowstawałyjakgrzybypodeszczu-nietylko
wobustolicach.PrzykładowowTambowie,wktórymbol-
szewicyprzejęliwładzęwstyczniu1918roku,Proletkult
zostałpowołanywsierpniu,ajużwgrudniutegoroku
wstudiudramatycznympracowałookołotrzystuosób39.
Twórcąideologicznegozapleczaproletkultowskiego
teatrubyłPłatonKierżencew40.KsiążkiKierżencewa:Twor-
czeskijtieatr(Teatrtwórczy)orazRiewolucyjaitieatr(Re-
wolucjaiteatr),obiewydanew1918roku,propagowałyideę
odrzuceniawcałościtradycjiteatruzawodowegooraznada-
nianajwyższejrangiruchowiamatorskiemuitwórczości
kolektywnej.Komórkąorganizacyjną,będącąpodstawą
rozwojuamatorskiejtwórczościproletariackiej,miałobyć
studio-rodzajnlaboratorium,gdzieczęstowsztucznych
warunkachprowadzisięposzukiwanianowychzdobyczy
wdziedziniekultury”41.Takotoprzedrewolucyjnaidea
studia,rozwiniętawkręguMoskiewskiegoTeatruArtystycz-
nego,zostałazaanektowanaprzezmasowyruchProletkultu.
SamKierżencewjednak(będącyjednocześnieekonomistą
propagującymzasadęprzeniesieniadoświadczeńuzyska-
nychwprzemyśledopracywdziedziniekultury)szybko
zacząłsiędystansowaćodprojekturozpowszechniania
studiów,wytwarzających-jegozdaniem-zbytcieplarnia-
newarunkidlatwórców,cozkoleipowodowałooderwanie
ichodmas.Jużwlutym1919rokupisał:nTwierdzę,żenasi
artyściwciążjeszczenieprzesiąklicałkowiciezadaniami,
jakieniesiedanachwila,wciążbowiemzamykająsięwswo-
ichstudiach,kontynuująswedawneindywidualistyczne
bytowanie,oderwaneodżyciaiinteresówmaspracują-
cych”42.Wartykuletym(zatytułowanymUpriokchudożni-
kam-Cozarzucamartystom)Kierżencewkrytykował
przedewszystkimartystówawangardowych,biorących
udziałwmasowychakcjachdekorowaniamiast,zarzucając
im,iżrealizująswojeambicjeiwizjeestetyczne,zamiast
dopasowaćsiędooczekiwańproletariatu.Natomiastw1920
rokuKierżencewwyraźnieodciąłsięodProletkultu,twier-
31
