Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
RozdziałI
Chodziwięctutajowzajemnyzwiązek,jakiwytworzonyzostajenmiędzytożsa-
mościąindywidualnąatożsamościąwspólnoty-tejwspólnoty,wktórejdanajed-
nostkaprzychodzinaświat,wktórejzdobywasiępierwszedoświadczeniaizktórą
sięidentyfikujewdojrzałymżyciu”
,towspólnotabowiemwyposażajednostkęwza-
sóbwiedzy,wartości,normiideałów,którychważnośćzostajepotwierdzonaprzez
czas.Itoichprzekazanienastępnemupokoleniudecydujeotym,żespójnośćzbio-
rowościjestzachowana29.
BadaczeniemieccyzainspirowanikoncepcjamiAleidyiJanaAssmannówbada-
lirelacjezachodzącepomiędzyliteraturąapamięciązbiorowąikulturową,różnąod
krótkotrwałejpamięcikomunikacyjnej.Pamięćkulturowajestbowiemkształtowa-
naprzezjęzyk,obraz,rytuał,jesthistoryczniezmiennaiskupia,jakzauważająbada-
cze,ncharakterystycznydlakażdejspołecznościiepokizasóbponownieużywanych
tekstów,wyobrażeńirytuałów,wktórychpielęgnuje,stabilizujeiprzekazujeonawy-
obrażenieosamejsobie,dzielonązbiorowowiedzęprzeważnie(choćniekoniecznie)
oprzeszłości,naktórejgrupaopieraświadomośćswojejjednościiswoistości”30.Ba-
danotakżepolemożliwychzwiązkówpomiędzyliteraturąapamięciązperspekty-
wyliteraturyjakomediumpamięci.ElżbietaRybickastwierdza,byłotozwiązane
nznarastającąświadomościąmedialnościliteratury”
.Badaczepróbowaliodpowie-
dziećnapytanie,wjakisposóbistniejącekoncepcje,czyliintertekstualność,topika,
konwencjegatunkowe,kanonicznośćliteratury,literackieprzedstawieniaprocesów
pamięciowych,mogązwiększyćefektywnośćmedialnegooddziaływanialiteratury
właśniewobrębiekulturypamięci31.JakstwierdzaJolantaMuszyńska,npamięćin-
dywidualnaniejestanisamowystarczająca,aniteżczystoprywatna,ponieważto,co
wpamięciprzechowujemy,jestefektemnietylkonaszejwoli,alerównieżuwarun-
kowańzewnętrznych-społecznychikulturowych”32.
Istotnymelementemprzywołującymwspomnieniaiczerpiącymzzasobówpa-
mięcimnemotoposy.
nMnemotoposyformąkrystalizowaniasięwyobrażeńspołecznychowydarzeniach
zprzeszłościutrwalonychwrożnegorodzajuwytworach-tekstachkultury,aichfunk-
cjaprzechowywaniapamięciwynikagłowniezintensywnejobecnościwnichwątków,
motywów,tematów,postaciważnychzuwaginaoczekiwaneprzesłaniawywodzone
zhistorii”33.
29
Ibidem.
30
J.Assmann,Pamięćzbiorowaitożsamośćkulturowa,(tł.)S.Dyroń,R.Żytyniec,nBorussia”
,
nr29/2003,s.16,(za:)E.Rybicka,Miejsce,pamięć,literatura(wperspektywiegeopoetyki),nTekstyDru-
gie”
,nr1-2/2008,s.22.
31
E.Rybicka,Miejsce,pamięć,literatura(wperspektywiegeopoetyki),nTekstyDrugie”
,nr1-2/2008,
s.23.
32
J.Muszyńska,Wspomnieniaosobisteiichznaczeniewkonstytuowaniuprzeszłościmiejsca,
nPedagogikaSpołeczna”
,nr1/2016,s.167.
33
S.Bednarek,Mnemotoposy.Słowowstępne,nPrzeglądKulturoznawczy”
,nr1/2012,s.9.