Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Antropogenicznezanieczyszczeniawód
43
ReaktywneatomyhalogenureagujązO3tworzącrównieaktywnytlenekha-
logenuXOorazcząsteczkętlenuO2.NastępniezdwóchcząsteczekXOpowstajeczą-
steczkaditlenkuhalogenuXO2orazuwalniasiękolejnyatomhalogenu,któryrozbi-
janastępnecząsteczkiozonu.Zapispowyższychreakcjijestnastępujący:
X
2
j→
hv
j
2
X
(początekreakcji),
(1.14)
O3+X=O2+XO
O
3
+
XO
j→
j
2
O
2
+
X
(regeneracja).
2XO
j→
j
XO
2
+
X
(1.15)
(1.16)
(1.17)
ZawyjaśnienietegomechanizmuPaulCrutzenzInst.MaxaPlancka
wNiemczech,MarioMolinzMIT(MassachusettsInstituteofTechnology)wUSA
iF.SherwoodRowlandzUniwersytetuKalifornijskiegootrzymaliw1995r.Na-
grodęNobla.
JedenatomhalogenuXmożerozłożyćaż10
5cząstekozonu,atrwałośćfre-
onówwstratosferzewynosiodkilkudziesięciudokilkusetlat[1.55,1.57].
1.3.
Antropogenicznezanieczyszczeniawód
1.3.1.Znaczeniewodydlaorganizmówżywych
Wodastanowiniezbędnydlażyciaskładnik.Jejzawartośćworganizmachroślin-
nychizwierzęcychwynosiśrednio80%masowych.Wtkankachtwardych,takich
jakkości,muszle,zęby,jestjejwprawdziemniej,np.:wszkliwiezębówtylko0,2%,
alejużwtkankachmiękkich,takichjakmózg,zawartośćwodyprzekracza85%.Na-
tomiastworganizmachwodnych,takichjak:glony,algi,meduzy,planktonzawar-
tośćwodymożeprzekraczaćnawet97%.
Woda,dziękiswojejpolarności,rozpuszczawiększośćzwiązkóworganicz-
nychinieorganicznychistanowidlanichnaturalneśrodowiskoreakcjichemicz-
nychiprzemianbiochemicznych.Dziękitemuworganizmachludzi,zwierzątiroślin
mogązachodzićnastępująceprocesy:transportsurowcówpokarmowych,reakcje
przemianymaterii,usuwanieproduktówtejprzemiany,syntezawęglowodorów,
węglowodanów,białek,cukrówiwieleinnychżyciowychprocesów,któreprzebie-
gająnawielupoziomachżyciaodpoziomukomórki,ażdocałegoekosystemu.
NapowstanieikontynuacjężycianaZiemiwpływmają,nietylkochemiczne
ibiochemicznecechywody,alerównieżjejnietypowewłasnościfizyczne,takiejak
dużewartości:ciepławłaściwego(4,187kJ/(kgiK)),ciepłaparowania(2257kJ/kg)
iciepłatopnienia333,7(kJ/kg),inwersjagęstościpodczaszamarzaniaiwieleinnych.
Dużawartośćciepławłaściwegoorazprzemianfazowych,poprzezdużąpo-
jemnośćcieplnąwódioceanów,stabilizujetemperaturęnaZieminaśrednimpozio-
mieok.15OCiograniczajejwahaniaod-50OC(obszarypodbiegunowe)do+50OC
(okolicerównika).GdybyniebyłowodynaZiemi,temperaturanajejpowierzch-
