Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Planpracy
33
Wdrugimrozdzialepracykorzystamzteoriigrupodniesienia(Robert
Merton)orazklasyfikacjiwartości(StanisławOssowski),bynastępniepodjąć
próbęstrukturalnejkonceptualizacjikulturowegowspółistnieniawielu
konkurującychzesobąinierzadkopropagującychsprzecznetreścinorm
dotyczącychdziewictwaidefloracji.Stawiamtezę,żechoćoglądanezwnętrza
kulturywydająsięonetworzyćinformacyjnychaos,napoziomieanalizy
strukturalnejsprzecznościtepełniąrolęskutecznejkontrolispołecznej.Eks-
traktemsprzecznościnormwzakresiedziewictwaidefloracjisądwiefigury
fantazmatycznewspółczesnejkultury:nświęta”indziwka”,któresytuują
dziewczynyikobietywsytuacjipodwójnegowiązania(PierreBourdieu)
74
.
Analizatychfigurprowadzimniedorefleksjinatematkontrolnejfunkcji
mowynienawiści(JudithButler)orazkontrolnejfunkcjipojęcianormy
(TalcottParsons).Kontrolnej,toznaczytakiej,któraskłaniajednostkędo
podporządkowywaniaswojegożyciascenariuszomprzewidzianymdlaniej
przezkulturędominującą.Współcześniewyjątkowosilnymimechanizmami
takrozumianejkontrolisą:przemocsymboliczna(PierreBourdieu)orazpan-
optykon(MichelFoucault),rozumianyjakonieuświadamianepoczuciebycia
obserwowanym/ą.Rozważającchaosnormatywnyjakopozór,zastanawiam
sięnadkwestiąustanawianianormypoprzezdefiniowaniejejgranic,czyli
opisywaniedewiacjiipatologiibeznazywaniatego,connormalne”innatural-
ne”–czyliuznawanezawłaściweisłuszne,azatempropagowane.
Wrozdzialetrzecimrozszerzamtematzasygnalizowanywczęścimeto-
dologicznejpracyiegzemplifikujęgoprzykładamizmoichwywiadów,atakże
zliteraturypięknej.Jesttotematjęzykajakonarzędziaskolonizowanego
przezdyskursdominującyizarazemkolonizującegopodmiotynimsię
posługujące,azatemnarzędzia,zapomocąktóregowypowiedziećmożna
tylkoto,cowypowiedziećnwolno”.ZaLuceIrigarayzastanawiamsię,czy
posługującsięnim,możliwejestwyrażeniekobiecegodoświadczenia
dziewictwaidefloracjiwsposóbinny,niżchcielibytegonzawodowitwórcy
dyskursu”,orazjakiwpływnaprzebiegdoświadczeniajednostki–takżena
sposóbprzeżywaniategodoświadczenia–majegouprzedniegramatyczne
sformatowanie.Opróczkwestiibrakujęzykaanalizujętakżeznaczącemil-
czenie(rozumianejakocoświęcejniżbrakmowy)natematdziewictwa
74
Sprzecznetreściprodukowanewprocesiestereotypizacjitychsamychjednostek
lubgrupopisujetakżeSanderGilmanwksiążceSmartJews.Analizakonstrukcjibadańnad
inteligencjąorazrolitychbadańwprodukowaniuprzekonańoistnieniuspecyficznych
cechCzarnychiŻydówpozwalaGilmanowiwysnućwniosek,żesprzecznośćmiędzy
przekonaniem,jakobyŻydzibyligłupiinietwórczy,aprzekonaniem,jakobybylioni
wyjątkowoinnowacyjniiinteligentni,jestpozorna.Obatestereotypywyrastająbowiem
zjednego,spójnego,rasistowskiegoprzekonania:orzekomowrodzonymcharakterzeosób
steterotypizowanych,zależnymodnrasy”.Zob.SanderGilman,SmartJews.TheCon-
structionofTheImageofJewishSuperiorIntelligence.UniversityofNebraskaPress,Lincoln
1997,s.65–66,175–177.
