Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Początkiteoriibibliografiinaświecie
39
zzakresuwiedzyoksiążceibibliotekarstwa.G.F.Deburepostrzegałjąjako
naukęocharakterzehistorycznym,umożliwiającąpoznanienświataliterackiego”
utrwalonegopismemlubdrukiem18.Dziękitemuteoretykowibibliografiastała
sięjednąznajrozleglejszychumiejętnościludzkich,jakuP.Marchanda,służącą
doopisywaniazewnętrznejiwewnętrznejstronyksiąg,łączącąsiętakżezdzie-
jamiszkolnictwa,zeznajomościąstronytypograficznejiwartościliterackiej
ksiąg.Zakresbibliografiimiałobejmowaćwskazanieautoraksiążki,jejtytułu,
miejscaidatydruku,nazwydrukarza,elementówilustracyjnychitypograficz-
nych,ajednocześniemożliwośćpoznaniaksiążkipoprzezjejtreść19.Tedwa
zadania20,wyraźniepodkreśloneprzezG.F.Debure’aiJeanaFrançoisNéedela
Rochelle’a(1751-1838)21,sąprzypisanebibliografiidodziśiniebudzązastrzeżeń.
TaksamodziejesięwprzypadkukolejnychopisanychwwiekuXVIIIfunkcji
bibliografii,mającejułatwiaćbibliofilompoznawaniewartościmaterialnejksiąg
orazsłużyćpomocąosobomposzukującyminteresującychtekstów.Wedle
pierwszychkoncepcjiteoretycznychbibliografiajednak,jakonnaukatrudna,
wymagającadługiegoprzygotowania,rozległejerudycji,całegoszereguniezbęd-
nychwiadomości,którychdokładneopanowaniesprawia,żebibliografstaje
sięuczonympolihistorem-encyklopedystą,»unsavantdistingué«”22,obligowała
bibliografadozdobyciadodatkowej,niezbędnejwiedzy:znajomościjęzyków
cielne(autorstwoduchownych),świeckieinarodowe,fachowe(np.teologiczne,prawniczeihisto-
ryczne),zwyczajne(katalogibibliotek)ianonimów.SchemattenwywodziłsięodJ.M.Franckego,
jakdowodziłL.J.ŽivnyipóźniejS.Vrtel-Wierczyński,choćbyłpełniejszy,obejmującytakże
zagadnieniabibliotekarskie.WedługA.Matczukbyłtopierwszynaświecieopistypubibliografii
specjalnej.W.J.Živny:Bibliografaibibliologia…,s.22;S.Vrtel-Wierczyński:Teoriabibliogra‑
fi…,s.17;A.Matczuk:Bibliografaspecjalnadziedzinabibliografanarodowa.W:PiątaOgólno‑
krajowaNaradaBibliografów.Warszawa11-13czerwca2003.Referatyidyskusja.[Oprac.dyskusji
D.Bilikiewicz-BlanciA.Karłowicz].Warszawa2004,s.186.
18S.Vrtel-Wierczyński:Bibliografa.Jejistota,przedmiotipoczątki.Lwów1923,s.13.
19PogląddotyczącyocenywewnętrznejwartościksiążkispotkałsięzzarzutamiL.J.Živne-
go;uważałon,żetozadaniekrytykiliterackiej,aniebibliografii.W.J.Živny:Bibliografaibi‑
bliologia…,s.20-21.
20WzależnościodprzedmiotubadańG.F.Deburepodzieliłbibliografięnatechniczną,
analizującąmechanizmsztukidrukarskiejizewnętrznąstronęksiąg(wygląd,format,czcionki,
drukarz,ozdobniki),orazliteracko-historyczną,obejmującąsystemybibliograficzneianalizyhi-
storycznoliterackie.
21Opiniędotyczącązadańnnaukibibliograficznej”jakotej,która,ngranicząc”znaukąoli-
teraturze,służyładoocenyświataksiążek,byłazwiązanazwiedząodrukachorazzajmowałasię
formąksiążek,wyraziłwDiscourssurlasciencebibliographique&surlesdevoirsdubibliographe.
PublikacjataukazałasięwG.F.Debure’aBibliographieinstructiveouTraité…(T.10,Paris1782,
s.XI-XXXII).Por.A.Żbikowska-Migoń:Historiaksiążki…,s.48.Problemwłączaniawzakres
bibliografiielementówznajomościtreścibędzieżywodyskutowanywokresiemiędzywojennym,
atakżepoIIwojnieświatowej.
22S.Vrtel-Wierczyński:Bibliografa.Jejistota…,s.15;M.Rulikowski:Księgoznawstwo.
Przeszłośćorazstanobecny…,s.12-13.
