8
Teoriachaosu–odprostotydozłożoności
Powyższestwierdzenieniejestoryginalnymodkryciem,ponieważnapisanowiele
książek,którychcelemjestwyjaśnienieistotyteoriichaosu.Jednakwtymmiejscudaje
osobieznaćdrugaprzyczynabrakumonografiizrozumiałychdlaszerokiegokręgu
czytelników,ajednocześnieodpowiednioprecyzyjnychiutrzymanychnaprzyzwoitym
poziomiematematycznym.Możnająokreślićjakopesymistycznepodejścieznawców
tejteoriidozdolnościmatematycznychichpotencjalnychczytelników.Sądzącpowyda-
nychdotychczasksiążkach,ichautorzyzakładają,żetylkowąskaiwyspecjalizowana
grupaczytelnikówmożedogłębniezrozumiećteorię,natomiastpozostałymtrzebają
tłumaczyćwsposóbpowierzchownyipoglądowy
,chociażczęstobardzodowcipny
iciekawy
.Wzwiązkuztymoteoriichaosutraktująalbozaawansowanemonografie
przeznaczonedlamatematyków,fizyków,chemikówitp.,albopopularneopracowania
dlawszystkich,niewymagająceodczytelnikawiedzymatematycznej.
Autorniniejszejksiążkiwierzy
,żemożliwajestdrogapośrednia;żejestpewna
grupaludzipracującychwróżnychdziałachnaukprzyrodniczych,technicznychispo-
łecznych,którzychcąimogąbezzbytniegowysiłkuzrozumiećnajważniejszepojęcia,
wynikiimetodyteoriichaosunapoziomiepozwalającymzarównonakorzystanieztej
teoriiwewłasnejpracynaukowej,jakinadalsze,bardziejzaawansowanematematycz-
niestudiowaniesamejteorii.Oczekuję,żeCzytelniknieboisięmatematykiichce,gdy
zajdziepotrzeba,śledzićpewnedosyćabstrakcyjnerozważania,którepozwoląlepiej
zrozumiećzłożoneprocesyzachodzącewprzyrodzielubwspołeczeństwie.
Książkaskładasięzczterechrozdziałów.Pierwszyomawiawpopularnysposób
historyczneŹródłainajważniejszepojęciateoriichaosu.Pozostałerozdziałysą
poświęconepogłębionejprezentacjiteoriiukładówdynamicznych,dynamicenielinio-
wejiteoriifraktali.Sąonenapisanetak,bymożnabyłojeczytaćwmiaręniezależnie
odsiebie,aposzczególnezagadnieniasąopracowanewpostacikrótkich,zwartych
paragrafów.Jestoczywiste,żezarównointerpretacjaistotnychskładnikówistruktury
pojęciowejteoriichaosu,jakidobórproblemówuznanychzanajważniejsze,mającha-
raktersubiektywnyisąwyrazemzainteresowańorazwiedzyautora.
Ukrytarewolucja
Podkoniec1999rokuangielskitygodnikTimepoprosiłczytelników,bydokonali
wyboruosoby
,któraichzdaniemmiałanajwiększywpływnarozwójludzkościwXX
stuleciu.WtejankieciepierwszemiejscezająłwybitnyfizykAlbertEinstein,twórca
szczególnejiogólnejteoriiwzględności.CzytelnicyTime’amielitrudnezadanie,
ponieważmijającestuleciebyłookresemgłębokichprzemiannaukowych,kulturalnych
ispołecznych,dlategowybórEinsteinamożnapotraktowaćjakowyrazpewnych
powszechnychpoglądównarolęiistotęnauki.Poglądytemożnapodsumowaćwtrzech
punktach:
1.Naukajestnajważniejszymczynnikiemzmiancywilizacyjnych,zachodzących
wciąguostatnichstuleciwskalicałegoglobu.Jesttozrozumiałe,ponieważwwyniku
rozwojunaukiicorazlepszegopoznawaniaświatarozwijasiętechnika,stanowiąca