Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
AdamDyrda
Rozdział1
TEORIA,FILOZOFIAPRAWA,JURYSPRUDENCJA
Pytanienczymjestprawo”jestpodstawowympytaniemfilozoficznoprawnym.Odpo-
wiedźnatopytaniewyznaczazakresodpowiedzi,jakichudzielićmożnanabardziej
szczegółowepytaniaprawoznawstwa,takiejakpytaniaowarunkiobowiązywania
prawa(pytaniawalidacyjne),metodywykładniiinterpretacjiprawa,relacjepomiędzy
prawemimoralnościąorazpytaniaoprzynależnośćpewnychtypównormdofor-
malnieuporządkowanegosystemuprawa.
Terminynfilozofiaprawa”,nteoriaprawa”,nprawoznawstwo”(njurysprudencja”)czę-
stobywająużywanezamiennie.Niemniejjednakmająoneniecoodmiennyrodowód
iodmiennekonotacje.Filozofiaprawajakodziałfilozofii,wyróżnionyzewzględu
nadośćszczegółowyprzedmiotrefleksji,zajmujesięprzedewszystkimogólnym,
systematycznymrozważaniemnaturyprawa(zob.rozdział2.2).Teoriaprawa,
wszczególnościwkontynentalnychipołudniowo-amerykańskichkulturachpraw-
nychzajmujesięraczejzagadnieniamiwalidacyjnymi(obowiązywanieprawa),in-
terpretacyjnymi(wykładniaprawa)iaplikacyjnymi(stosowanieprawa).Natomiast
„jurysprudencja”(łac.iurisprudentia,nbiegłośćwprawie”lubnprawoznawstwo”)
używanejestdlaokreśleniaraczejpraktycznieukierunkowanejwiedzyoprawie,
aczkolwiekwspartejnasolidnychpodstawachfilozoficznych,metodologicznychiak-
sjologicznych.Przeznjurysprudencję”(analityczną,socjologiczną,interesów,poję-
ciowąitd.)rozumiesiętakżeczęstokroćhistoryczneszkołyprawniczeposługujące
sięspecyficznąmetodologią.Natomiastterminnjurysprudencjaogólna”(ang.general
jurisprudence)odnosisiędoogólnejrefleksjifilozoficznoprawnej(wiązanyzmyślą
anglosaskąJ.Benthama,J.Austina,H.L.A.Harta).
Ważnympytaniemfilozoficzno-iteoretycznoprawnymjestpytanieostatusmeto‑
dologicznynaukprawnych.Choćnaukiprawnenależątradycyjniedonaukspołecz-
nych,towspółczesneprawoznawstwoczęstokorzystazosiągnięćnaukprzyrodniczych
(główniewzwiązkuzprogramemnaturalizacjinaukprawnych;por.rozdział3.3).
Zagadnieniadyskutowanewramachogólnejrefleksjifilozoficznoprawnejobejmują
problematykęzzakresutradycyjniepojętychnaukformalnych(logiczneimetodo-
AdamDyrda
