Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
COJESTNIEZWYKŁEGOWTRANSFORMACJIUSTROJÓWSPOŁECZNYCH?
23
dlatransformacjiustrojowej,któryznajdujesięwkolejnychrozdziałach,
prowadzęrównolegleczterematorami,każdyzwymiarówstrukturyspo-
łecznejtraktującjakogodnyoddzielnejanalizyobszarzmianspołecz-
nych.
Nośnikamistruktursystemowychsąinterakcjeorazumysłyjednostek.
Jeszczeinaczejrzeczujmując,budulcemstrukturspołecznychsąwza-
jemneoddziaływaniauczestnikówżyciazbiorowegoorazzorientowanana
innychaktywnośćintelektualnaiemocjonalna.Toteżwizjeiobrazyświata
społecznego,schematypoznawcze,wartościinormystająsięspoiwem
systemowym,jeżelisąuwzględnianewaktywnościfizycznej,intelektu-
alnejiemocjonalnej.Systemyspołecznetrwają,ponieważwszczególny
sposóbdziałają,odczuwająimyśląludzie.Systemyspołecznezmieniają
się,ponieważzmieniasiętreśćdziałańimyśliludzkich.Systemyspo-
łecznemogąsięprzedstawiaćludziomjakozewnętrznewobecnichbyty,
aleistniejątylkopoprzeznichjakoatrybutdziałającychosobnikówludz-
kich,uwikłanychwewzajemnezależności(podobniejakczasiprzestrzeń,
któremogąbyćpostrzeganejakozewnętrznaformazdarzeńfizycznych,
awgruncierzeczysąichwłaściwościami).
Twórczebudowanieteoriitransformacji,rozumianejjakozmianasyste-
mowa,kierujezatemuwagęsocjologównapojęciestrukturyspołecznej
–ztym,żestrukturasystemuspołecznegotraktowanajestniejakobyt
zewnętrznywstosunkudoaktywnościludzkiej,jaktoujmowałykla-
syczneteorie,leczjakotreśćdziałaniaspołecznego.Strukturaistnieje
poprzezdziałaniaspołeczne,którejąwytwarzają,reprodukująizmieniają.
Jestłącznymskutkiemdziałań.Zkoleitakrozumianastrukturastanowi
społeczneśrodowiskozachowańjednostkowychizbiorowych.Wyznacza
ichramy.Nadajeżyciuspołecznemuoblicze,gdyżniejestczymśspo-
radycznym,chwilowym,leczmatendencjędoutrwalaniasięjakoobo-
wiązujący,stabilnywzórwzajemnychoddziaływań,utrzymującychjed-
nostkiwjednymzwiązku.Jestpotencjałemżyciaspołecznego–zbiorem
możliwościiograniczeń,którychuwzględnienielubodrzuceniezależyod
uczestnikówżyciaspołecznego.
Wrezultaciewięcpojęciastrukturyspołecznejidziałaniaspołecz-
negostająsięrównorzędnymicentralnymikategoriamiteoriitransforma-
cji.Dopełniająsięizlewająnagrunciedynamicznegoujęciasystemów
społecznych.Wtejorientacjiteoretycznejmieszcząsięmiędzyinnymi:
teoriafiguracji(Elias1984),teoriapola(Bourdieu2001),teoriastruktu-
racji(Giddens2003),teoriamorfogenezy(Archer1988),teoriaspołecz-
negostawaniasię(Sztompka1991),teoriasamorzutnegoładurozszerzo-
nego(Hayek2004)iwieleinnych,którecorazczęściejsąprzywoływane
wkoncepcjachtransformacji.Wartotutajpodkreślić,żetakierozumie-
