Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
COJESTNIEZWYKŁEGOWTRANSFORMACJIUSTROJÓWSPOŁECZNYCH?
21
zatemograniczeniestosowaniapojęcia„transformacja”dogłębokichprze-
obrażeńwsieciachpowiązańmiędzyskładnikamicałościspołecznych.
Transformacjajestsekwencjązmian,wnastępstwiektórychwiązkizespo-
lonychwjednącałośćfaktówprzekształcająsięwwiązkionowychwłaś-
ciwościach.Wtensposóbuzyskująnowątożsamośćstrukturalnąistają
sięnowymicałościami.Integralnymskładnikiemkoncepcjitransformacji
jestzatempojęciecałości.Zawszenapoczątkuinakońcutransformacji
jestjakaśustrukturalizowanacałość(niezależnieodtego,jakujmiemyów
umowny„początek”i„koniec”).Wprzeciwnymrazielepiejsięodwołać
doinnychpojęćmodelującychzmianyspołeczne.Jużtowstępneokreśle-
niepozwalanastwierdzenie,żetransformacjajestzmianąsystemową.
„Systemmożnazdefiniowaćjakozbiórelementówpozostającychwe
wzajemnychrelacjach.Wzajemnerelacjeoznaczają,żemiędzyelemen-
tami,p,zachodząrelacje,R,takżezachowanieelementup,wrelacjiR,
jestróżneodjegozachowaniawinnejrelacji,R,”–piszeLudwigvon
Bertalanffy(1984,s.86).Upodstawtakiegookreśleniasystemuleżyroz-
różnienieobiektówna„skupiska”i„całości”.Skupiskojestzbioremizo-
lowanychelementów,natomiastcałośćskładasięztakichczęści,które
sązesobąpowiązane.Oistociecałościstanowijejstruktura,awięcsieć
utrwalonychpowiązańmiędzyjejskładnikami.Oistocieposzczególnych
elementówdecydujejużnietylkoichsamoistnazawartość,leczrównież
miejscezajmowanewstrukturze,awięcnietylkoto,czymsąonesame
zsiebie,leczrównieżto,czymsięstająwskutekczasowegoiprzestrzen-
negozrelatywizowaniawobecpozostałych.Towzajemneuwikłanieele-
mentówkreujenowąsferęzdarzeńiwłaściwości.System–totakieuło-
żenieelementów,powiązanychzesobąioddziałującychwzajemniena
siebie,któreprzejawiasięwswoistychcechach.Sposóbpowiązaniaele-
mentówwyróżniasystemodotoczenia.Składnikisystemuwchodzązoto-
czeniemwrelacjeinnejnaturyniżzesobąnawzajem.Przytymwrela-
cjachzotoczeniemsystemujawniawielecech,któresącharakterystyczne
dlajedności.
Kiedystrukturasystemunieulegaistotnymzmianom,tochociażby
zaszłowielepowierzchownychzmian,anawetnastąpiłapełnawymiana
jegoelementównainne–mówimy„tensamitakisam”,odnotowując
utrzymaniezarównotożsamościhistorycznej,jakistrukturalnej.Kiedy
systemzmieniłswojąbudowę,aprzytymjegorodowódniebudziwątpli-
wości–awięckiedyuległtransformacji–mówimy„tensam,alenietaki
sam”,odnotowującutrzymanietożsamościhistorycznejizmianętożsa-
mościstrukturalnej.
PiotrSztompkastwierdza,żeramyżyciaspołecznegowyznaczają
czteryrodzajestrukturspołecznych:strukturynormatywne,mentalne,
