Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Otwarciesięnaróżnepoglądyowychowaniu
Istotnymwarunkiemwyjściateoriiwychowaniapozaobowiązującywniej–zwłaszcza
przed1989rokiem–scjentystycznyparadygmatjestotwarciesięprzezniąnanowe
iwcześniejsze,leczwciążaktualnepoglądyowychowaniu,atakżeoczłowiekuwogóle.
Oznaczatoświadomąicelowąocenęzastanegodorobkuteoriiwychowaniawświetle
osiągnięćinnychnauk,awszczególnościróżnychteoriiitrendówwniektórych
dyscyplinachpsychologicznychipedagogicznych,jaknp.wpsychologiihumanistycznejczy
tzw.antypedagogice.Nawetpobieżnezapoznaniesięzpodstawowymizałożeniami
psychologiihumanistycznejiantypedagogikinasuwawniosek,żejeszczedoniedawna
wuprawianejunasteoriiwychowaniazapominanookoniecznościposzanowania
podmiotowościdzieciimłodzieży.Mówionootymjedynieokazjonalnie,cozresztą
wświetlepropagowanychcelów,metodizasadwychowaniabrzmiałoczęstowręcz
niewiarygodnie.Wistociezbytnieśmiałopodkreślano,żekażdywychowanek,bezwzględu
nawiekistanzdrowia,jestnietylkoprzedmiotemoddziaływańzzewnątrz,lecztakże
podmiotemwłasnegodziałania.
Zapoznającsięzwłaszczazzałożeniamipsychologiihumanistycznej,możnanietylko
pogłębićswojąwiedzęoosobliwejnaturzeczłowieka–jakopodmiotuwłasnychdziałań
ijakoosobyzasługującejnapełnąakceptację,rozumienieiposzanowanie–lecztakże
poddaćkontroliniektórepodstawowezałożeniauprawianejunasteoriiwychowania.
Krytycznejocenywymagaszczególniepromowanewniejtuiówdzierozumienie
wychowaniajakoprocesuocharakterzeniemalwyłącznieinterwencyjnym.Koniecznych
zmiandomagasiękoncepcjacelówwychowania,któredawałybywychowawcy
(nauczycielowi)możliwośćwyborutychnajbardziejspośródnichwłaściwychdlazaistniałej
sytuacjiwychowawczejiniedomagańcharakterologicznychjegowychowanków(uczniów).
Nowegospojrzeniawymagająrównieżmetodyiformyoddziaływańwychowawczych,
zarównote,którezakładajądyrektywnekierowanierozwojemdzieciimłodzieży,jakite,
któremogąsięokazaćźródłemichubezwłasnowolnienia,awięcnieliczącesięzich
podmiotowościąiwspółodpowiedzialnościązawłasnyrozwój.Woceniewymienionych
zagadnieńteoriiwychowaniamożedopomócskonfrontowanieichzprzynajmniej
niektórymizałożeniamipsychologiihumanistycznej.
Otwarciesięteoriiwychowanianaodmiennepoglądyczystanowiskanieoznacza
oczywiściebezkrytycznegoichprzyjmowania.Naprzykładtrudnosięzgodzić
ztwierdzeniemrzecznikówantypedagogiki,żedzieckoodswychnarodzinwie,cojestdla
niegodobreiżemożeponosićpełnąodpowiedzialnośćzaswójrozwój,awzwiązkuztym
niemusibyćwychowywane.Niesposóbteżpodzielaćwpełnizałożeńpsychologii
humanistycznej,żetotreninginterpersonalnyjestjedynymskutecznymsposobem
samoaktualizacjijednostki.Należywidziećsłabestronyodmiennychpoglądówistanowisk,
jednakniewątpliwiecennejestspojrzenienaproceswychowaniatakżezperspektywy
innychdyscyplinnaukowych.Przydałobysięrównież„przywołanie”wteoriiwychowania
wielucennychiwciążaktualnychpoglądównatematproblematykiwychowawczejzokresu
międzywojennego,anawetiwcześniejszego,jakrównieżokresupowojennego,kiedy
topewnenazwiskawybitnychpedagogówwspominanomarginalnielubwogóleświadomie
przemilczano.Wśródpedagogów,którychpoglądywartobyprzestudiowaćzpożytkiemdla
rozwojuwspółczesnejteoriiwychowania,niesposóbpominąćtakichpostaci,jak:A.Adler,
J.Bosko,J.W.Dawid,A.Ferričre,F.W.Foerster,S.Hessen,A.Kamiński,E.Key,
S.Kunowski,J.Maritain,Z.Mysłakowski,B.Nawroczyński,H.Radlińska.
Elastycznepodejściedozagadnieńwychowawczych
Wteoriiwychowanianiewieleteżsięzmieni,jeślizuporembędziesięobstawaćprzy
