Teorie mitu

Marcin Klik

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-235-2071-9

DOI:

https://doi.org/10.31338/uw.9788323520719

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2016

Liczba stron:

420

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Klik, Marcin. Teorie mitu. Red. . Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2016, 420 s. ISBN 978-83-235-2071-9, doi: https://doi.org/10.31338/uw.9788323520719

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Klik, M.

T1 Teorie mitu

PB Uniwersytet Warszawski

PP Warszawa

YR 2016

SN 978-83-235-2071-9

DOI https://doi.org/10.31338/uw.9788323520719

Bibliografia BibTex:

@Book{ 184533, author = "Klik, Marcin", editor = "", title = "Teorie mitu", publisher = "Uniwersytet Warszawski", year = "2016", address = "Warszawa", isbn = "978-83-235-2071-9", doi = "https://doi.org/10.31338/uw.9788323520719" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Klik, Marcin

ED -

TI - Teorie mitu

PB - Uniwersytet Warszawski

CY - Warszawa

PY - 2016

SN - 978-83-235-2071-9

ER -

DOI - https://doi.org/10.31338/uw.9788323520719

Netografia (standard APA):

Klik, Marcin. Teorie mitu [baza danych online] Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2016 [dostęp: 17 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/teorie-mitu-marcin-klik-184533. doi: https://doi.org/10.31338/uw.9788323520719

mit, komparatystyka, Gilbert Durand, myth, topos, mitokrytyka, mit literacki, literary myth, Pierre Brunel, definicja mitu, myth criticism, definition of myth

Pierwsza w Polsce publikacja poświęcona teoriom mitu literackiego. W książce omówione zostały najważniejsze zagadnienia poruszane przez współczesnych literaturoznawców francuskich w dyskusji nad związkami mitu z literaturą.

Autor: 1. prow...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-235-2071-9

DOI:

https://doi.org/10.31338/uw.9788323520719

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2016

Liczba stron:

420

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Rozdział1
Rozdział2
Rozdział3
Rozdział4
Rozdział5
Wstęp5
Rozdział6
Rozdział7
Rozdział8
1.1.1. Mythos w starożytnej Grecji11
Granice mitu 91.1. Co to znaczy „mit”?11
1.1.2. Bajka, czyli mit12
1.1.3. Problemy z definicją mitu13
1.2. Mit a inne gatunki opowiadań15
1.2.1. Różnice pomiędzy mitem, legendą i baśnią16
1.2.2. Pokrewieństwo mitu i baśni – perspektywa diachroniczna20
1.2.3. Podobieństwo baśni i mitu – zacieranie się granic23
1.2.4. Mit a utopia26
1.2.5. Mit a inne formy narracyjne28
1.2.6. Kontrowersyjna koncepcja mitu jako gatunku literackiego29
1.2.7. Mit jako „gatunek ruchomy”30
1.2.8. Wątpliwości30
1.3. Mit a rodzaje i gatunki literackie31
1.3.1. Powstawanie rodzajów i gatunków literackich – teorie Northropa Frye’a i Pierre’a Brunela32
1.3.2. Mit a epopeja34
1.3.3. Mit a dramat35
1.3.4. Mit a poezja36
1.3.5. Mit a powieść39
1.3.6. Zdolność mitu do przejawiania się w różnychrodzajach literackich41
1.4. Jak francuscy komparatyści próbowali odróżnićmit od tematu, czyli kłopoty z terminologią43
1.4.1. Terminologia przed rokiem 196943
1.4.2. Rozróżnienie na mit literacki i tematwedług Pierre’a Albouy44
(według Raymonda Troussona)45
1.4.4. Jak zdefiniować mit, motyw, temat, topos – propozycje innych badaczy47
1.5. Mit a archetyp52
1.5.1. Archetyp według Carla Gustava Junga52
1.5.2. Pojęcie archetypu w pracach Maud Bodkini Northropa Frye’a54
1.5.3. Pojęcie archetypu w studiach Gilberta Duranda56
1.5.4. Pojęcie archetypu w studiach Pierre’a Brunela59
1.6. Mity biblijne60
1.6.1. Badania nad mitami w kontekście studiówliteraturoznawczych nad Biblią60
1.6.2. Czy można mówić o „mitach biblijnych”?64
1.6.3. Mit chrześcijański w średniowieczu68
1.6.4. Specyfika relacji pomiędzy mitami biblijnymi a literaturą70
2.1.1. Mit według Mircei Eliadego75
Koncepcje mitu w badaniach literaturoznawczych 732.1. Główne punkty odniesienia75
2.1.2. Mit według Claude’a Lévi-Straussa77
2.1.3. Mit według Northropa Frye’a81
2.1.4. Pozostałe punkty odniesienia86
2.2. Jak definiują mit francuscy literaturoznawcy?89
2.2.1. Mit według Gilberta Duranda89
2.2.2. Mit według Pierre’a Brunela90
2.2.3. Mit według Claude’a Abastado92
2.2.4. Mit według Colette Astier93
2.2.5. Mit według Pascale Auraix-Jonchière94
2.2.6. Mit według Jeana-Louisa Backèsa95
2.2.7. Mit według Sylvie Ballestra-Puech96
2.2.8. Mit według Jacques’a Boulogne’a97
2.2.10. Mit według Yves’a Chevrela99
2.2.9. Mit według Régisa Boyera99
2.2.11. Mit według André Dabeziesa100
2.2.12. Mit według Alaina Deremetza102
2.2.13. Mit według Marie-José Fourtanier103
2.2.14. Mit według Véronique Gély103
2.2.15. Mit według Daniela Madelénata104
2.2.16. Mit według André Siganosa104
2.2.17. Mit według Hélène Tuzet106
2.2.18. Mit według Simone Vierne106
2.2.19. Mit według Jeana-Jacques’a Wunenburgera107
2.2.20. Mit etnoreligijny a mit literacki109
2.2.21. Mit literacki a mit zliteraryzowany118
3.1.1. Początki refleksji nad związkami literatury i mitu125
Mit a literatura 1233.1. Mitologiczne korzenie literatury125
3.1.2. Mitologiczne podłoże literatury126
3.1.3. Śmierć mitu – narodziny literatury128
3.1.4. Literatura jako forma przetrwania mitu129
3.1.5. Różnice pomiędzy mitem a literaturą132
3.1.6. Różnice i podobieństwa pomiędzy narracjąmityczną a literacką133
3.1.7. Pokrewieństwo literatury i mitu135
3.1.8. Literatura współczesna a mit139
3.1.9. Nowe spojrzenie na związki literatury i mitu140
3.2. Mity jako źródło inspiracji141
3.2.1. Mit jako odpowiedź na pytania egzystencjalne141
3.2.2. Mit jako schemat poznawczy143
3.2.3. Spotkanie z archetypami144
3.2.4. Odkrywanie siebie146
3.2.5. Mit jako lekarstwo na traumę i lęk147
3.2.6. Mit jako narzędzie walki politycznej150
3.3. Nowe mity literackie151
3.3.1. Literatura jako źródło mitów151
3.3.2. Jak fikcyjna opowieść staje się mitem152
3.3.3. Nowi bohaterowie mityczni157
3.3.4. Images-forces160
3.3.5. Mity polityczno-heroiczne161
3.4. Mity w literaturach nieeuropejskich166
3.4.1. Mity w literaturze afrykańskiej166
3.4.2. Mity w literaturze Dalekiego Wschodu169
3.4.3. Mity w literaturze indyjskiej172
3.5. Czy fantastyka jest współczesną mitologią?173
3.5.1. Słownik o tajemniczym tytule173
3.5.2. Mity a fantastyka174
3.5.3. Fantastyka jako współczesna mitologia175
4.1.1. Przekształcenia mitów w procesie twórczym179
Mit w tekście literackim 1774.1. Literackie transformacje mitów179
4.1.2. Transformacje mitów w świetle teorii Genette’a.Intertekstualność mityczna182
4.1.3. Inne modele opisu transformacji mitów186
4.1.4. Nietypowe rodzaje transformacji mitów188
4.2. Funkcjonowanie mitu w tekście literackim191
4.2.1. Tekst literacki jako reinterpretacja mitu191
4.2.2. Emergencja, elastyczność i promieniowanie mitu192
4.2.3. Wpływ mitu na strukturę i znaczenie dzieła195
4.2.4. Wpływ mitu na recepcję dzieła197
4.3. Mity bez narracji197
4.3.1. Mit rozproszony w starożytności. Redukcja fabuły mitycznej198
4.3.2. Okruchy mitu, zalążki mitu198
4.3.3. Mityczny bohater zamiast mitycznej opowieści199
4.3.4. Mityczny obraz, czyli „opowiadanie nienarracyjne”202
4.3.5. Mity, w których (prawie) nic się nie dzieje203
4.3.6. Dekonstrukcja mitów w literaturze XX wieku204
4.3.7. Jak wyjaśnić rozpadanie się opowieści mitycznych?205
4.4. Postać mityczna206
4.4.1. Cechy postaci mitycznej206
4.4.2. Postacie biblijne jako postacie mityczne211
4.4.3. Czy każdy może zostać postacią mityczną?211
4.5. Łączenie się mitów w utworach literackich212
4.5.1. Kontaminacja, synkretyzm, anastomoza213
4.5.2. Badania Anne Geisler-Szmulewicz nad koalescencją mitów215
5.1.1. Prehistoria, czyli co działo się przed rokiem 1969221
Badania nad mitami w literaturze 2195.1. Informacje ogólne221
5.1.2. Kto wymyślił mitoanalizę i mitokrytykę?225
5.1.3. Badania nad mitami na mapie francuskichnurtów literaturoznawczych228
5.1.4. Kierunki poszukiwań francuskich badaczymitów w literaturze230
5.1.5. Ośrodki badawcze233
5.1.6. Słowniki mitów234
5.2. Najważniejsze kwestie metodologiczne238
5.2.1. Obszar badań mitokrytycznych238
5.2.2. Zadania i cele mitokrytyki240
5.2.3. Mit jako naukowy artefakt245
5.2.4. Punkt odniesienia w badaniach nad mitami245
5.2.5. Czy mit w literaturze jest elementem systemu mitologicznego?250
6.1.1. Narodziny mitu literackiego257
Wybrane metody badawcze 2556.1. Pionierskie studium Pierre’a Albouy257
6.1.2. Pojęcie-worek w teorii258
6.1.3. Pojęcie-worek w praktyce259
6.1.4. Wnioski teoretyczno-metodologiczne, czyli parada sprzeczności262
6.2. Mitokrytyka Gilberta Duranda264
6.2.1. Gilberta Duranda badania nad wyobraźnią264
6.2.2. Ogólne postulaty badawcze266
6.2.3. Mitokrytyka i mitoanaliza267
6.2.4. Terminologia stosowana w badaniach nad mitami w kulturze270
6.2.5. Przykłady zastosowania mitokrytyki i mitoanalizy273
6.3. Polemiki Pierre’a Brunela z Gilbertem Durandem274
6.3.1. Sceneria mityczna czy archetypowa?275
6.3.2. Nieistniejący mit Hagar276
6.3.3. O filozofie, który „kłusował w literaturze”277
6.3.4. Archetypologia Pierre’a Brunela?279
6.4. Mitokrytyka Pierre’a Brunela280
6.4.1. Mitokrytyka w teorii281
6.4.2. Mitokrytyka w praktyce281
6.5. Metoda strukturalna w badaniach nad mitami w literaturze284
6.5.1. Fascynacje Lévi-Straussem284
6.5.2. Le mythe de Don Juan Jeana Rousseta – przykład analizy strukturalnej mitu286
6.5.3. Czy metoda Lévi-Straussa nadaje się do analizymitów w literaturze?289
6.6. Teoria recepcji w badaniach nad mitami w literaturze295
6.6.1. Mit w świetle teorii Jaussa295
6.6.2. Związki mitu z literaturą w świetle teorii Jaussa296
6.6.3. Teoria recepcji w praktyce badawczej298
6.7. Mity i krytyka genderowa301
6.7.1. Mity jako ideologiczny klucz interpretacyjny301
6.7.2. Nowe spojrzenie na mityczne bohaterki303
7.1.1. Mit jako antidotum na strukturalizm307
Cienie mitokrytyki 3057.1. Tęsknota za mitem307
7.1.2. W pogoni za mitycznością309
7.1.3. Pragnienie sacrum313
7.1.4. Na tropie mityczności i sacrum – kilka przykładów317
7.1.5. Wątpliwości319
7.2. Mitokrytyka, czyli dywagacje na bliżej nieokreślony temat323
7.2.1. Co można znaleźć w studiach na temat mitów?323
7.2.2. Konferencje mitokrytyczne, czyli dialog głuchych328
8.1.1. Mit w starożytnej Grecji – nowe perspektywy333
Nowe spojrzenie na mit 3318.1. Przewrót w myśleniu o micie333
8.1.2. Współczesne mity afrykańskie według Pierre’a Smitha337
8.1.3. Koncepcja mitu Hansa Blumenberga338
8.2. Nowe strategie w badaniach nad mitami w literaturze340
8.2.1. Zmiana perspektywy w literaturoznawstwie340
8.2.2. Mitopoetyka Véronique Gély343
8.2.3. Porównanie różnicujące Ute Heidmann347
8.2.4. Metodologiczny bricolage351
Zakończenie353
DodatekMity w literaturze francuskiej od średniowiecza do XX wieku359
Średniowiecze361
Renesans362
XVII i XVIII wiek363
XIX wiek365
XX wiek366
Bibliografia 3691. Książki369
2. Artykuły lub rozdziały w książkach376
3. Artykuły w czasopismach391
4. Słowniki i encyklopedie394
5. Artykuły w internecie395
Indeks nazwisk397
Streszczenia407
Teorie mitu. Współczesne literaturoznawstwo francuskie(1969–2010) (streszczenie)407
Theories of Myth. French Literary Studies (1969–2010)(abstract)408
Théories du mythe. La critique littéraire en France(1969–2010) (résumé)409
Теории мифа. Cовременноe французскоe литературоведениe (1969–2010) (резюме)410

Granicemitu

męiwprzeciwieństwiedomitunigdyniewystępujewwieluwariantach.Treścią

mitusąwyłączniewydarzeniawielkiejwagi-narodziny,ślub,zabójstwolub

zemsta-prezentowaneprzeznarratorabezzbędnychszczegółów,takichjakdo-

kładnyopismiejscaakcji,psychologicznemotywacjepostaciczywnioskinatury

ﬁlozoﬁcznej.Podobniejakwprzypadkudramatustrukturęopowieścimitycznej

tworząjedyniepostacieiichczyny.Choćtrudnojestprecyzyjnieokreślić,co

stanowitreśćpoematujakotakiego,możnazpewnościąstwierdzić,żeróżnisię

onaskrajnieodtreścimitu.

ZdaniemAstieristniejejednakzasadniczepodobieństwopomiędzymitem

apoezjąiuźródełobudyskursówleżykwestiapożądaniaijegoskutków.Mit

nietraktujeonamiętnościachwsposóbbezpośredni,toznaczynienazywaich

poimieniu,leczukazujejenwakcji”poprzezprzedstawieniewydarzeńprzez

niespowodowanych.Możnabyrzec,żemitfunkcjonujenazasadziemetonimii,

gdyżpragnieniezastępowanejestwnimprzedmiotemowegopragnieniaitak

naprzykładwmicieDonJuanajestmowaojegolicznychkochankach,awmi-

cieFaustaopakciezDiabłem.Zkoleipoezjawyrażapożądanieiuczuciaznim

związanewsposóbjaknajbardziejbezpośredni.Utworypoetyckieopisująnaj-

częściejcierpieniewywoływaneoddaleniempodmiotuodprzedmiotupożąda-

nia,którymożebyćzarównowzniosłąideą,jakirzeczązupełnietrywialną.

Niekiedytematempoetyckiejreﬂeksjimożeteżstaćsięprawdziwośćnamiętno-

ści,którazawładnęłabohateremlirycznym,lubutratawiarywmożliwościeks-

presjijęzykaniezdolnegodowyrażeniazbytintensywnychpragnień.

Wistocierzeczymitipoezjaodtwarzają,każdenaswójsposób,pierwszą

fazęzabawywfort-da,opisanąprzezFreudawpracyPozazasadąprzyjemności.

Wobuprzypadkachmamydoczynieniazfrustracjązwiązanązoddalaniemsię

upragnionegoprzedmiotu.Zarównowmicie,jakiwpoezjipożądanieprowadzi

wostatecznymrozrachunkudokatastrofy.Poetyckimodpowiednikiemzasłu-

żonejkaryboskiej,któraspotykaowłądniętegożądząbohateramitycznego,jest

psychicznecierpieniepodmiotulirycznego,niebędącegowstaniezrealizować

swoichpragnień.

WartykulenMytheetpoésie”GilbertDurandzauważa,żepoezjępostrzega

siędośćpowszechniejakoprzeciwieństwomitu102.Najistotniejszymaspektem

poematuwydajesięjegowarstwajęzykowa,którejznaczeniepodkreślająnre-

dundancjefonetyczneimetryczne”103orazoryginalnemetafory,służącendezin-

tegracji”[désintegration]utartychzwrotówiwyrażeńfunkcjonującychwjęzyku

potocznym.Natomiastwmicie,którymazzałożeniaodpowiadaćnazasadni-

czepytaniaegzystencjalne,najważniejszajesttreść,awzmocnienieiutrwalenie

102G.Durand,nMytheetpoésie”,[wi]G.Durand,Champsdel’imaginaire,Grenoble,Edi-

tionsLittérairesetLinguistiquesdel’UniversitédeGrenoble,1996,s.35-47.

103Ibidem,s.36.

Brak wyników

Teorie mitu

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra