Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Teoretycznemodeleokreślaniatreściprawaautorskiego
53
niemożliwe,aniwwymiarzestatycznym(nachwilęobecną),anidyna-
micznym(wodniesieniudoprzyszłości),niesposóbbowiemokreślać
napoziomieprawapozytywnegogranicwolnościprzyuwzględnieniu
możliwychwprzyszłościzmian.Istotąprocesustanowieniaprawapo-
zytywnegojestprzecieżjegoreakcyjnycharakter,tojestwychodzenie
naprzeciwzmieniającymsięuwarunkowaniom.Przywilejembyciapod-
miotemokreślonejwolnościjestprzytymmożliwośćoczekiwania,że
wraziezmianytakichuwarunkowańwolnośćpodjęciaokreślonych
działańnowegorodzajuorazodpowiedniomożliwośćwykluczenia
wtymzakresieosóbtrzecichniebędzieuzależnionaodwcześniejszego
potwierdzeniaprzezprawodawcę.Wtympunkcieprzejawiasiędruga
przyczynabrakumożliwościenumeracjiuprawnieńwłaściciela,jakąjest
wynikającyztakiegomodeluregulacjibrakelastycznościdanegoprawa.
Pierwszekoncepcjeprawawłasnościpostrzegałyjejakoodbiciena
poziomieprawaprywatnegoabsolutnego,nieograniczonego,wynika-
jącegoznaturyrzeczymonopoluwłaściciela.Romanistycznakoncepcja
własnościprzyjętaprzezpandektystówopierałasięnazałożeniu,zgodnie
zktórymprawowłasnościjestprawemtotalnym,nieograniczonym,
wzakresktóregozistotywchodzipełniawładztwanadrzeczą66.Kon-
sekwencjątakiegozałożeniabyłouznanie,żekażdadopuszczonaprzez
prawodawcęingerencjawewłasnośćmożedotyczyćtylkowykonywania
tegoprawa,nieograniczającjegotreści67.
Powyższypierwotnymodelpostrzegającyprawowłasnościjakoprawo
nieograniczonezostałodrzuconynaprzełomieXIXiXXwieku(poglądy
R.Iheringa,A.Randa,H.Dernburga)jakonieoddającyrzeczywistego
układustosunkówmiędzywłaścicielemaosobamitrzecimi.Zabardziej
adekwatnyuznanyzostałmodelzakładający,żeprawowłasnościjest
66
G.Dietze,InDefenseofProperty,Lanham1995,s.101;T.Dybowski,Ochrona...,
s.55;J.Gordley,TeJurists:ACriticalHistory,Oxford2013,s.233.Por.równieżpogląd
A.M.Honore,zgodniezktórymnwramachwłasnościmieszcząsięwszelkiemożliwe
idopuszczalneuprawnieniawobecokreślonegoprzedmiotu(«thegreatestpossible
interestinathingwhichamaturesystemoflawrecognizes»)”(A.M.Honore,Owner-
ship[w:]OxfordEssaysinJurisprudence,ed.byA.G.Guest,Oxford1986,s.108[za:]
K.Zaradkiewicz,Instytucjonalizacja...,s.306).
67
T.Dybowski,Ochrona...,s.56.
