Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
TadeuszPióro
nychzłudzeńizgorzkniałychczterdziestolatków,ztymżeFrenesi
jestmoralnieprzegrana,podczasgdyZoydwychodzizpolicyjnej
opresjizpodniesionymczołem.Jednakobojeświadcząnanie-
korzyśćsposobów,wjakiesloganynlatamiłości”byływprowa-
dzanewżycie,oboje,każdenaswójsposób,uosabiająeskapizm
właściwyspołeczeństwukonsumpcyjnemu.ZwłaszczaZoydowi
eskapizmtenułatwiatelewizja-jestpodtymwzględempodobny
do(anty)bohateraRzeźninumer5KurtaVonneguta,Billy’egoPil-
grima,którylegitymizujeswojąbiernąakceptacjępolitycznego
statusquorojeniamioplanecieTralfamadorii,gdziepojęciedzie-
jówjestabsolutniesynchroniczne,więcczegobyśnierobiłitak
umrzesz,aświatsięskończywwiadomysposób.Podobieństwo
stajesięwidoczne,gdyprzyjmiemyTralfamadorięzaalegorięte-
lewizjii,ogólniej,przemysłurozrywkowego,fabryksnówiamne-
zji.ZakończenieVinelandsugerujemożliwąporażkęwzględnego
dobraimożliwezwycięstwobezwzględnegozła.Zatemjeszcze
nieapokalipsa,oczywiścieàrebours,alejesteśmyodniejokrok.
Genealogiipokoleniowej(samo)krytykiVineland,jakrów-
nieżtechnologicznychwątkówTęczygrawitacjimożnasiędoszu-
kaćwAgainsttheDay.Powracatammotywpostęputechnicz-
negoinowychwynalazków,choćniesąonetakjednoznacznie
śmiercionośnejakrakietazTęczygrawitacji.Wyeksponowanesą
takżewątkispołeczno-polityczne:rozwójzwiązkówzawodowych
uschyłkuXIXstulecia,walkazkapitałemoraztowarzyszącyjej
anarchizminiekiedypołączonyznimterroryzm.Pynchonkonty-
nuujepodjętąwewcześniejszejpowieścikrytykękontrolikapitału
nadbadaniaminaukowymi,atakżenadwynikamitychbadań,
konkretnymiwynalazkami(pamiętajmy,żerakietaV-2jestwy-
nikiemwspółpracykilkumiędzynarodowychkorporacji).Warto
wspomniećtuoartykulePynchonaopublikowanymwNewYork
Timesw1984rokupt.nIsItOKtoBeaLuddite?”(Czybycie
luddystąjestwporządku?).DziałającynapoczątkuXIXwieku
wAngliiluddyściniszczylimaszynyfabryczne,zwłaszczatkac-
kie,widzącwnichzagrożeniezarównoekonomiczne,jakieg-
zystencjalne.Pynchonsugeruje,żerównieważnedlategoruchu
mogłybyćkwestieświatopoglądowe-niechęćwobecoświecenio-
wegoracjonalizmu,pojętegojakozastąpieniereligiiwiarąwpo-
wstającyntechnopolityczny”nowyład.Luddyściiichsympatycy
