Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
I.HISTORIATOKSYKOLOGII
zionowjaskiniachnaterenachdzisiejszejKenii,możnadojśćdowniosku,żeponad
18tys.lattemustrzałtakichużywalirównieżprehistoryczniMasajowie,astosowa-
nąprzeznichtruciznąbyłaprawdopodobniestrofantyna
10.Tepierwszezastosowania
trucizndoprodukcjitrującychstrzałmożerównieżuzasadniaćetymologiaterminu
Dtrucizna”,któryjaksięwydaje,pochodziodgreckichsłówtoxon{τόξον}–łukoraz
toxicos–substancja,którązatruwanostrzały.
Możemysiędomyślać,żeludyprehistorycznestosowałytruciznynietyl-
kodonasączaniagrotówstrzał,lecztakżedoodurzaniasię.Obecnieprzyjmujesię,
żewprehistorycznejEuropieodurzanosięmakiem(naKrecieprawdopodobnie
wdychanojegodym)orazsokiemwyciśniętymzniedojrzałychmakówek(opium).
2.3.STAROŻYTNOŚĆ(3000rokp.n.e.–90rokn.e.)
Omawianiehistoriitoksykologiiczasówstarożytnychzazwyczajzaczynaodstarożyt-
nychcywilizacjiEgiptu,GrecjiiRzymu.Jednakpoczątkówstosowaniatruciznmożna
dopatrywaćsięrównieżwkulturzechińskiej.Jeśliwierzyćwczesnejmitologiichiń-
skiej,najważniejsząpostaciąbyłmitycznycesarz–ShenNung(Shennong),któryjest
uznawanyzaojcachińskiejmedycynyludowej.Wedługwierzeńmiałontestować
setkisubstancjileczniczychitoksycznychnawłasnymorganizmie.
Bardziejudokumentowaneprzypadkistosowaniatruciznmożnaznaleźć
wstarożytnejGrecji.Jednymznajlepiejznanychinajbardziejspektakularnychprzy-
kładówzastosowaniatruciznywstarożytnościbyłoopisaneprzezPlatonaskazanie
Sokratesa
11zabezbożnośćideprawowaniemłodzieżynakaręśmierciprzezwypi-
cieDtruciznypaństwa”.Dodzisiajkwestiazastosowanejtruciznyjestnierozstrzy-
gnięta,ponieważDtruciznapaństwa”miałabyćekstraktem(wyciągiem)zcykuty
(szalejjadowity,Cicutavirosa),aleśmierćSokratesaopisanaprzezPlatona(łagodny
przebiegparaliżurozpoczynającysięodstóp)niepokrywasięzobjawamiznanymi
współcześnie,tj.brakujewopisiegwałtownychepizodówwymiotówikonwulsji.
Dlategoobecniebadaczeskłaniająsiękuwersji,żeskładnikiemDtruciznypaństwa”
byłszczwółplamisty(ConiummaculatumL.).Niektórzyhistorycysądzą,żerównie
dobrzeSokratesmógłzostaćotrutymieszaninąskładającąsięzcykuty,opiumiwina,
zczegomiałybywynikaćłagodniejszeobjawywporównaniuzzastosowaniem
10GlikozydnasercowyotrzymywanyznasionStrophanthusgratus(strofantynaG)lubStrophan-
thuskombe(strofantynaK),którydziałabardzoszybkoisilnie,alekrótko;marównieżzastoso-
waniefarmakologicznewostrejiprzewlekłejniewydolnościserca.
11ŚmierćSokratesazostałaprzedstawionanaobraziefrancuskiegomalarzaJacques-Louis
Davidaz1787roku.
