Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
KS.MIROSŁAWMRÓZ
możnabyłobysądzić,żemyśleniemetafizycznenieodgrywawnimtak
doniosłejroli,jakwinnychjegokomentarzach.Trzebajednakzawsze
miećnauwadze,żeTomaszainteresujedojściedofundamentówprawdy,
czytowprzesłaniuteoretycznym,czypraktycznym.Opissytuacjijestza-
pewnezawszeważny,aleanalizyaretologiczne(analizyroztropnościowe)
niesątudlaTomaszaobce.Bazująonenaprzepracowanejprzezniego
arystotelesowskiejantropologiiinametafizycznychpryncypiachmyślenia
idziałania.Jeżeliludzkapraxisjestpełnanieprzewidywalnościizmian,to
zasadymetafizycznedlabudowaniaprawdyoczłowiekuizdrowejwspól-
nocierozjaśniająrzeczywistośćihoryzontyspojrzenia.Dlaodnalezienia
istotydanejDrzeczy”św.Tomaszposługujesięzregułyarystotelesowskimi
Dczteremaprzyczynami”jakozasadniczymielementamiwyjaśniającymi.
Dlaprzykładudlawyjaśnieniatego,kimjestDsługa”,wskaże,żeDsługa”
działazpowodukogośdrugiego,podczasgdywolnysamjestprzyczyną
swojegodziałania.Idącdalej,rozróżnidwatypysług:Dsługigrzechu”(servi
peccati),gdziedominujeniewolastrachujakoprzyczynasprawcza,która
jestzewnętrznaiprzymuszająca(cechaludzizłych),iDsługisprawiedli-
wości”(serviiustitiae),gdziezgodniezprzyczynąformalną,służbajest
wewnętrznąsprawnością(habitus).Torozgraniczenieokażesięnadwyraz
cennewkilkumiejscachWykładudlapokazania,wjakisposóbnależypo-
uczaćDsługiniewoli”,itowtedy,gdyniewoladotyczyróżnychaspektówod
stronypraktycznej(por.nr63–66).Jednojestpewne,żeidąctokiemmyśli
Akwinaty,nietylenależywychodzićodpodawaniadrobiazgowychopisów
sytuacyjnych,ileujmującgłówneokolicznościspraw,podążaćwkierunku
zrozumieniarelacjiosobowychwewspólnocie,akceptującstałepryncy-
piaikategoriemyślenia.Takametafizycznaprezentacjaniezapomina
ospecyficznychiwyizolowanychsytuacjach,alestajesięnadwyrazpoży-
tecznaiwyjaśniającaprzezswojeodniesieniedoogólności.Najlepszym
zrozumieniempraktykirzeczywistościokazujesięnajlepszametafizyka
konkretuiistnienia.TymsamymTomaszowykomentarzbiblijnyListu
doTytusajestwpełnitegosłowakomentarzemuniwersyteckiejiwysokiej
scholastyki,chociażjednocześniejesttakbardzopraktycznyidotyczący
konkretnegotematu.
Arystotelesjestpomocnynietylkowogólnympodejściudokomen-
towanegotekstu,lecztakżejakozasóbdanychkwestiijużrozwiązanych.
