Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StanisławAdamczyk(1900-1971)
—dedukcjaaposterioryczna,gdyprzedmiotembyłouchwyceniezmienności,przygod-
nościicelowościprzyrody,acelemuznanieistnieniaBogajakoBytuPierwszegoiNajdo-
skonalszego;
—czystadedukcjaaprioryczna,gdyprzedmiotembyłynaturaiwłaściwościAbsolutu,
acelemprawdaoAbsolucie.
Autorzdecydowanieopowiadałsięzasymplicjańskątradycjąiokreślałmetafizykę,
wprawdziejakoczęśćfilozofiiteoretycznej,aleΠrozpatrującejbytcałkowicieniematerialny”
21
.
Tymsamymchciałukazaćautonomicznośćtejdyscyplinynietylkowzględemwcześniejwy-
mienionejlogiki,etyki,alerównieżkosmologiiipsychologii.SpecyfikabadańS.Adamczyka
wyraźnieograniczametafizykędopoznawaniabytówwyłącznieniematerialnych.
DalszaanalizaprzedmiotumetafizykipozwoliłaS.Adamczykowinawyróżnieniewza-
sadniczymprzedmiociematerialnymmetafizykipierwszorzędnegojejprzedmiotu,który
obejmujebytyniematerialneistniejącewsobieoraz,jakodrugorzędnyprzedmiotmetafizyki,
bytywprawdzieniematerialne,aleistniejącewinnychbytachjakoprzypadłości.Ponadto
wyróżniałbytniematerialnynegatywnie,rozważanywoderwaniuodcechmaterialnych,
którefaktyczniemuprzysługują(np.człowiek)orazbytniematerialnypozytywnie,czylibyt,
któremufaktycznienieprzysługująjakiekolwiekcechymaterialne(Anioł,Bóg)
22
.
Problematykabytupozytywnieibytunegatywnieniematerialnegobyłanazywana
metafizykąogólną,inaczejontologią.Zkoleibadanianadnaturąbytupozytywnieniemate-
rialnegobyłynazywanemetafizykąszczegółową.
Żródłametafizyki
Zapierwszorzędneźródłometafizykiautoruznałdoświadczeniezewnętrzneiwewnętrz-
neczłowiekawrazzumiejętnościąabstrahowania.Zadrugieźródłowczęściteologicznej
metafizyki,uznałPismoŚwięteiTradycjękościelną,traktowanąjakoinformacjahistoryczna,
atakżesamąhistorięświeckąikościelnąwrazzinnyminaukaminp.paleografią,archeologią,
lingwistyką,jeżeliΠwskazująnadziałalnośćBogawświecie”
23
.Jakoźródłatomistyczneme-
tafizykiprzyjąłtekstyArystotelesaiśw.TomaszaorazkomentarzedotekstówArystotelesa
24
.
PraceS.Adamczykawskazująwyraźnie,żeszczególniezabiegałonoukazaniepowiązań
międzyteodyceąiontologią,aponadtoousytuowanieteodyceiobokmetafizyki.Wydaje
sięnawet,żeteodyceabyłatuswoiścieważniejszaniżmetafizyka,tzn.miałaszczególną
wartośćwśródnaukfilozoficznychzewzględunaznakomitośćjejprzedmiotu,którymjest
21
22
23
24
Tamże,s.7-8.
Tamże,s.8.
Tamże,s.13.
Nastronach13-16Metafizykiogólnejautorwskazujewcześniejszychkomentatorówmyśliśw.Tomasza
zAkwinu:KajetanadeVio,JanaCapreolusa,FranciszkaSylwestrazFerrary,Janaodśw.Tomasza,Franciszka
Suáreza,aponadtonaniemalwszystkichznaczącychtomistówwspółczesnych,bezwzględunaodmianę
tomizmu,wktórejsąsytuowani.
21
