Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
IzabelaLis-Wielgosz
Uniwersytetim.AdamaMickiewiczawPoznaniu
PatriarchatwPecimiędzywielkimicentrami
SerbskaCerkiewpoczątkowojakoświętosawskiearcybiskupstwo,potem
jakopećkipatriarchat,funkcjonowaławtrudnychwarunkachgeopolitycz-
nych,historycznych,kulturowych,eklezjalno-konfesyjnychiideologicz-
nych.Lokującsięnaprzecięciudwóchwielkichkręgówcywilizacyjnych,
pomiędzyzantagonizowanymicentrami-PierwszymiDrugimRzymem,
potemPierwszymiTrzecimRzymem,instytucjacerkiewnaiserbskiepra-
wosławiejawiłysięjakoswoistypośrednikiłącznik-„ogniwowwymianie
duchowychwartościWschoduiZachodu”,jakospecyficzniepojęty„złoty
most”[Јеротић1993:11].Natomiastinstytucjetejakokonstytutywneele-
mentyserbskiegomodelukulturowegoprzyczyniłysiędowykształcenia
takwysocespójnegosystemupojęćiznaczeń,żewzasadziemożnamówić
oichstatusieniezależnościicharakterystycznejodrębności-jakpodkreśla
N.Velimirović-rozumianymm.in.jakousytuowaniesię„ponadWscho-
demiZachodem”[Веnимировић1977].Zatempodstawowymikwalifikato-
ramifunkcjonowaniaSerbskiejCerkwimogątubyćkategorie:„pomiędzy”
i„ponad”,któreujmowanewsposóbogólnyjawiąsięjako„pozytywnie
puste”,leczrozumianebardziejszczegółowo,konkretnie-sytuująserbską
kulturęwprzywołanejprzezM.Dąbrowską-Partykęmetaforzepogranicza
ijasnookreślonymjegoderywacie-pograniczności,rozumianejjako„peryfe-
ryjnaprzynależnośćdokilkuzróżnicowanychcentrów,owocującaspecy-
ficzną,odrębnątożsamościąperyferii”[Dąbrowska-Partyka2004:26].Stąd
teżkulturowaprzestrzeńwyznaczanaprzezSerbskąCerkiew-pećkipa-
triarchatwXIViXV,potemXVIiXVIIwieku,posiadaławyraźnecechy
pogranicznościobjawiającejsięjakoprzynależność-nazasadzieuniwersalnej
autoidentyfikacji-dokilkucentrów(tu:trzechlubdwóchRzymów),wobec
którychzachowywałaspecyficznąiodrębnątożsamość-nazasadzieautoin-
terpretacjiwłasnejtradycjiihistorii,jejroliimiejscawewspólnocie.Obie
zasadywzajemniesięwarunkując,jednocześniepozostawaływobecsiebie