Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
1.Społeczeństwokomunikacji–konteksty
łeczeństwojednostek(2008),wrozdzialeIndywidualizacjawprocesiespołecznym,
zwracauwagęnafakt,żenaobecnymetapierozwojuspołecznegobardzotrudno
jestnamuświadomićsobie,iżtaknaturalnedlajednosteknaszejkulturypoczucie
indywidualnościjestczymś,cosięrozwinęłowprocesiepostępującejdyferencjacji
funkcjispołecznychirosnącejkontrolinadsiłamiprzyrody(2008:166).Zdaniem
MariuszaWojewody
[ł]początkiindywidualizmusięgająmyśliśw.Augustyna(autoraWyznań)orazkon-
cepcjipodmiotureflektującegonadsobąsamym.Odkryciewyjątkowościiniepowta-
rzalnościnja”jestjednymzbardziejdoniosłychwydarzeńwkulturzeeuropejskiej.
Wokresienowożytnymdokonałsięradykalnyzwrotwstronęsubiektywizmuiposzu-
kiwaniasposobównawyrażenieswojejniepowtarzalności(ekspresywizm).Podmiot
zacząłpostrzegaćsiebiejakoistotęposiadającągłębiężyciawewnętrznego,dziękiktó-
rejmożesięrealizować(2014:120-121).
FrommwUcieczceodwolności(1993),próbującodsłonićdynamikęprocesu
indywidualizacji,porównujegodorozwojudziecka.
Wmiaręjakdzieckowyłaniasięztegoświata,uświadamiasobie,żejestsamo,żejest
istotąwyodrębnionąspośródwszystkichinnych.Toodseparowanieodświata,który
wporównaniuzwłasnąjednostkowąegzystencjąjestczymśprzytłaczającosilnymipo-
tężnym,częstozaśgroźnyminiebezpiecznym,rodziuczucieniemocyiniepokoju.Do-
pókiczłowiekstanowiintegralnączęśćświata,nieświadommożliwościsamodzielnego
działaniaiponoszenieodpowiedzialnościzanie,niemusiżywićtakichobaw.Zchwilą,
kiedystałsięjednostką,zostałsamwobliczuświatazjegowszystkiminiebezpieczeń-
stwamiiprzytłaczającąpotęgą(Fromm1993:44-45).
Tak,jakdzieckowprocesieswojegorozwojuprzechodzifazęindywidualizacji,
identycznemuprocesowipodlegajednostkawramachspołeczeństwa.Przyczym,
jakzaznaczaM.FoucaultwjednymzrozdziałówHistoriiseksualności(2009:309),
oindywidualizacjiwramachspołeczeństwamożnamówićwkilkuwymiarach,
związanychzróżnymipostawami,któremożnabyłozaobserwowaćnaprzestrzeni
dziejów.Jegozdaniem,wanalizachprocesuindywidualizacji,należywyróżnićtrzy
kwestie:
•społecznedowartościowaniepostawyindywidualistycznej,określaneprzez
wartość,jakąprzypisujesięjednostcewramachspołeczeństwa,manifestującą
sięzakresemniezależnościjakijestjejprzyznawanyprzezgrupyiinstytucje,od
którychjestzależna,
•uznaniespołecznejwartościdlaróżnychprzejawówprywatności,tj.prawado
wybiórczegoujawnianiainformacjiosobie,donieuprawnionegonaruszenia
przestrzeniuznawanejzaprywatną,prawadoselektywnegonawiązywania
kontaktówitp.,
•kulturowodowartościowanewsparciedobudowaniarelacjizsamymsobą,nto
znaczyform,którepowodują,żeczłowiekzmuszonyjestuznaćsamegosiebie
zaprzedmiotpoznaniaiobszardziałalności,pozwalającymusięzmienić,po-
prawić(Foucault2010:309).
