Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
M
AREK
J
EDLIŃSKI
znawców,zdrugiej−bywatraktowanezzaskakującąlekkościąnieświadomości
uczestnikówkultury,narzędziowoczynawettechnicznie,stającsięmedium
nadawaniawłasnymicudzymwypowiedziomniezbędnej,iprzydatnejwda-
nejchwili,dozyautorytatywności.Oboktrwającegoprzezwiekimonumentu
tradycji,mającejsweuzasadnieniereligijne(sakralne),czczonejprzezróżnych
jejwyznawców/apologetów,możnarozpoznaćwspółcześniezaskakującemul-
tiplikowanieztrudemkonkretyzującegosięterminu,anawetjegoflkorupcję”.
Stwierdzenie,żecośposiadaswątradycję,jesttradycyjne(np.produktspożyw-
czy!),żezostałoukształtowanejużwcześniej,stajesięnierzadkonieodłącznym
aspektemżyciacodziennego,praktykispołecznej,powszedniościczy-może
właściwiejbyłobystwierdzić-pozbawionejpoetykitrywialności.Wtymsensie
tradycjajesttraktowanainstrumentalnieitechnicznie-madoczegośsłużyć,
wymagasięodniejprzydatności,chcesięwniejwidziećnarzędzieosiągania
jakiegoścelu.Tradycjajestwtensposóbpoddawanaspłaszczeniu,sprymi-
tywizowaniuprzeznieświadomychuczestnikówkultury.Istniejeteżbogata
fltradycjatradycji”interpretacyjnej(MacIntyre)
2
.Zdarzasięjednak,żestajesię
dlaakademikówwyłącznieflporęcznym”iflwygodnym”słowem-kluczem.
Naprzykładposługiwaniesięwodczytachnaukowychbądźopracowaniach
określeniamifltradycyjny”czyfltradycjamyśli”umożliwiaflsprytne”oparcie
własnychbadańnadoświadczeniuinnych,nawiedzypoprzednikówiuniknię-
ciewtensposóbsurowegoosądukrytyków.Natymjejrolawtekścienauko-
wymnierzadkosiękończy-wtakiwłaśnie,rażącoinstrumentalny,sposóbjest
traktowanarównieżprzezjejzaciekłychkontestatorów(Braidotti)
3
.
Zatemdwie,antypodycznewzględemsiebie,próbyrozumieniaiopisywa-
niatradycji-funkcjonalno-animalne(Scheler)
4
iadmiracyjne-nieprzybliżają
wcaledopełnegoisatysfakcjonującegorozpoznania,czymwłaściwiejesttrady-
cjaiwjakisposóbnależyjąsytuowaćwobeckultury.Wymienioneperspektywy
rodząwielewątpliwości,zmuszającdostawianiakolejnychpytań.Czytradycja
jestuobecnieniem(bądźprecyzyjniej:próbąuobecnienia)tego,coprzynależydo
przeszłościbądźjestowejprzeszłościprzypisywane(niemusistanowićczęści
historii),jestwartościowe,normatywne,uznanezapożądaneiporządkujące
życie?Jeślitęrobocządefnicjęuznaćzalokalizującą/identyfkującąintuicje
związaneztym,cotradycyjne(tradycjonalne),toczytradycjonalizmstano-
2
Cf.A.MacIntyre,Czyjasprawiedliwość?Jakaracjonalność?,przeł.A.Chmielewskietal.,Wy-
dawnictwaAkademickieiProfesjonalne,Warszawa2009;idem,Trzyantagonistycznewersjedocie-
kańmoralnych,przeł.M.Filipczuk,WydawnictwaAkademickieiProfesjonalne,Warszawa2009.
3
VideR.Braidotti,Posthuman,AllTooHuman.TowardsaNewProcessOntology,flTheory,
Culture&Society”2006,Vol.23(7-8),s.197.
4
VideM.Scheler,Stanowiskoczłowiekawkosmosie[w:]idem,Pismazantropologiiflozofcznej
iteoriiwiedzy,przełożyli,wstępemiprzypisamiopatrzyliS.CzerniakiA.Węgrzecki,PWN,War-
szawa1987,s.70-71.
AdamMickiewiczUniversityPress©2020
