Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Pograniczepolsko-ruskie
ijegowpływnakulturęrosyjską
SiedemnastywiekzapisałsięwhistoriiRosjijakoczas
głębokichzmianwsferzekulturalnej,religijnejorazdu-
chowej.Ocenatamtejepokiwywoływałasporywśróduczo-
nych.Niektórzyhistorycy,zSołowiowemiKostomarowem
naczele,uważaliXVIIstuleciezamomentupadku,słowia-
nofilenatomiasttraktowalitamtenczasjakoapogeumroz-
wojustarejRusi18.Stanowiskokompromisowezaprezento-
wałwspółczesnypolskibadaczRyszardŁużny,nazywając
wiektenszczytemkulturystaroruskiej,azarazemkońcem
ruskiegośredniowiecza.Polskislawistapodkreśliłtakże
procesprzechodzeniadonowejepokiinowejliteratury,co
przejawiłosięwmetamorfoziekulturypoczątkuXVIIIstu-
leciaorazwpowolnymwyłanianiusięnarodowejkultury
rosyjskiej,ukraińskiejibiałoruskiej19.
Badaczewskazująnazwiązekpomiędzyokresempano-
waniacaraMichała,AleksegoiFiodoraIIIiepokąPiotra
Wielkiego.Twierdzą,żepoprzednicyPiotraprzygotowali
gruntpodjegoreformy,którestanowiłykonsekwencjęprze-
mian,dojakichdoszłopodczasrządówpierwszychwład-
cówzdynastiiRomanowów20.Niekwestionowaneznacze-
18И.Кологривов,ОчеркипоИсторииРусскойСвятости,Брюссель
1961,s.267.
19R.Łużny,SłowooBoguiczłowieku.MyślreligijnaSłowianWschod-
nichdobystaroruskiej,Kraków1995,s.179.
20MichaiłHellerwdzielept.HistoriaImperiumRosyjskiegozatytu-
łowałjedenzpodrozdziałówWoczekiwaniunaPiotra,traktująctymsa-
mymdziałalnośćreformatorskąPiotraWielkiegojakokonsekwencjępro-
cesukulturowegowXVII-wiecznymCarstwieMoskiewskim–M.Heller,
25
