Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Niniejszamonografiastanowipróbęzaprezentowaniapi-
śmiennictwaorazdziałalnościDymitraTuptały1(1651–
1709)iTeofanaProkopowicza(1681–1736)–dwóchwybit-
nychhierarchówCerkwiprawosławnej,pisarzy,myślicieli,
wychowankówuczelnimohylańskiej2–natleprzemianza-
chodzącychwkulturzerosyjskiejprzełomuXVIIiXVIIIw.
ByłtomomentszczególnywdziejachRosji,atakżeUkrainy,
skądwywodzilisięobydwajduchowni.PoczątekXVIIstule-
ciaprzypadłnaczasWielkiejSmutywpaństwierosyjskim,
którywiązałsięzezniszczeniemdotychczasowegoporząd-
kupolitycznegoorazwpewnejmierzespołecznegoireli-
gijnego.Okreszamętutorównieżpoczątekbezpośrednich
kontaktówRosjizZachodem,ponieważinterwencjazbroj-
naRzeczypospolitejwczasieSmutybyłazarazemprzymu-
sowymwtargnięciemcywilizacjipolsko-łacińskiejdożycia
prawosławnejMoskwy.WielkaSmutazmieniłaobliczeRusi
Moskiewskiejizapoczątkowałaprocesokcydentalizacjioraz
transformacjikulturowejRosji,którynabrałprzyspieszenia
wdrugiejpołowieXVIIw.;zostałonzwieńczonyreformami
PiotraWielkiegowpierwszejćwierciXVIIIw.
Jedenzbadaczykulturygłosi,że:
Kulturajestwsposóboczywistyintegralnącałością,naktó-
rąskładająsięnarzędziaidobrakonsumpcyjne,konstytu-
cyjnestatutyróżnorakichspołecznychugrupowań,ludzkie
ideeirzemiosła,wierzeniaizwyczaje3.
1SpotykasięrównieżinnąwersjęnazwiskaDymitra–Tuptalenko,któ-
rajestzapewneformązdrobniałą.
2Uczelniata,znanajakoKolegiumKijowsko-Mohylańskie,zostałazało-
żonaprzezmetropolitękijowskiegoPiotraMohyłęw1632r.
3
B.Malinowski,Czymjestkultura?,[wi]Antropologiakultury.Zagad-
nieniaiwybórtekstów,red.A.Mencwel,Warszawa2005,s.34.
7
