Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
AnnaJarmuszkiewicz
dostudiównawszystkichkierunkachtegouniwersytetuprogram,którynazwał
„GreatBooks”.Wzwiązkuztymstudencichicagowskiegouniwersytetuzostali
zobligowani(zachęceni?)doczytaniaarcydziełświatowejliteratury,filozofiiimy-
ślispołecznej.OdważnadecyzjaHutchinsaspotkałasięzprotestami,jednakon
takargumentowałswojepostanowienie:„Abybyćwolnym,człowiekmusiro-
zumiećtradycję,wktórejżyje.[Studiowanie-A.J.]arcydziełapowoduje,żele-
piejpotrafimyrozumiećnaszątradycję”3.Wedługamerykańskiegobadacza,cała
tradycjaedukacjiświataZachodujesttradycjąsztukwyzwolonychiwyłączenie
kanonuliterackiegozprogramuwspółczesnychuniwersytetówzamieniuczelnie
wyższejedyniewszkołyzawodowe.
WewstępiedowielotomowegowydawnictwaGreatBooksoftheWestern
World(zawierającego60wybranych,kanonicznychutworówświataZachodu)
z1952rokurozwijałswójpomysłipisał:„Teksiążkisąśrodkiemzrozumieniaspo-
łeczeństwainassamych.Zawierająwielkieidee,którymijesteśmynieświadomie
zdeterminowani.Trudnoznaleźćwjakimkolwiekinnymmiejscuporównywal-
niebogatyzasóbnaszejtradycji,naszegodziedzictwa”4.Jakogenezarozumienia
współczesnegoświata,jakoniezbywalnyelementtradycji,kanonliteraturynależy
pielęgnowaćipoświęcaćmuwieleuwagi,którazaowocujenowymiinterpretacja-
midającymimożliwośćlepszegodoświadczaniateraźniejszości,rozumieniajej
ikształtowania.Niemożnasięodkanonuodciąć,bochcemytegoczynie,zawsze
żyjemywtradycji.PiszeHutchins:
Byzadaćciosdziedzictwuduchowemu,któreokreślałoZachód,wcalenietrzebapalić
książek.Wystarczy,żepozostawimyjenieczytaneprzezkilkapokoleń.Zdrugiejjednak
strony,pojawiającesięodczasudoczasuożywionezainteresowanietymiksiążkamijuż
nierazwyposażyłoZachódwnowyzapał.Wielkiedziełazostałyuratowane,przetrwały
iwielokrotnienadaldziałałynatradycję.[...]Świadomieczyteżnie,żyjemywtradycji,
takwięcświadomielubniejesteśmyartystamiwyzwolonymi5.
PomysłHutchinsa,odważnywswojejprostocie,odniósłsporysukces,choć
nieominęłagozasłużonakrytyka.WkanonieHutchinsazupełniezabrakłotwór-
czościkobiet6,areprezentacjaświataZachoduprawiecałkowiciepominęłaauto-
rówzEuropyŚrodkowo-Wschodniej.
Takrozumianykanonzawszeopierałsięnajednymkręgukulturowym,ajego
filaraminieodmiennepozostawałyliteraturytzw.silnychjęzyków,jednaktosta-
nowiskoobecniepozostajezachwiane,jeślinieuległojużcałkowitemuwyczer-
paniu.JakpiszeHaunSaussy:„Degradacja«literatury»pełniącejrolęjedynego
centrumzainteresowańdyscypliny[komparatystyki-A.J.]dojednejzwieluod-
3R.M.Hutchins,EducationforFreedom,BatonRouge1943,s.14.
4R.M.Hutchins,TeTraditionoftheWest,http:llwww.ditext.comlhutchinslwest.html[datado-
stępu:11.09.2012].
5Tamże.
6DopierowdrugiejedycjizlatdziewięćdziesiątychXXwiekudozbiorudołączonoutworyVir-
giniiWoolf,GeorgeEliotiJaneAusten.
