Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
1.Myśletycznapolskiegoodrodzeniaoedukacjiiwychowaniumoralnym
ANDRZEJFRYCZMODRZEWSKI(ok.1503-1572),wybitnypisarzspo-
łeczno-politycznydobyrenesansu,przezpewienczaspełniłfunkcjęse-
kretarzakrólewskiego,byłtakżesekretarzempolskiejdelegacjinasobór
trydencki.Szczególnąiważnąrolęwprocesiewychowaniamoralnego
przypisujeModrzewskiszkole,gdyżtoonastwarzanajlepszewarun-
kikształceniawładzpoznawczychidoskonaleniamoralnegomłodego
człowieka.Wstudiumpt.Oszkoleobszerniewypowiadasięnatemat
doniosłejroliiznaczeniaszkołydladobrejkondycjiintelektualnejoraz
moralnejjednostki,społeczeństwaipaństwa.Dlategoszkołaiwszyscy
zniązwiązanipowinnipodlegaćszczególnejochronie,abyważeiobro-
nie.Piszetakżeonajważniejszymjejogniwie-nauczycielachiwycho-
wawcach,otymDjakbardzopięknyiużytecznydlaludzijeststanna-
uczycielski,zktóregowyszłotylumistrzównajlepszychumiejętności
izktóregotylekorzyścizwykłyczerpaćwszystkieinnestany”32.Ale
wypowiadateżigorzkiesłowa:DDlategotakwielemówięojegoznako-
mitościigodności,abyśmypamiętali,żetrzebagowszelkimisposoba-
mibronićiochraniaćprzedprzewrotnościąmniemańizuchwalstwem
ludzinaszegowieku,którzytylkouganiająsięzawystawnościąwżyciu,
zabogactwemiwładzą,boćjedynetorzeczy,doktórychsiędziśpo-
wszechniedąży-naukęzaśicałyobowiązekkształceniasięiuczenia
pozostawialudziompodlejszegostanu”33.
Wprawdziekażdyokresnaszegożyciajestodpowiednidotego,aby
przystąpićdodzieładoskonaleniamoralnegoiuczeniasięzdolnościczy-
nieniadobra,ale-podkreślapisarz-największynacisknależypołożyć
naludzimłodych,gdyżwiekmłodzieńczyjesttym,wktórymdośćłatwo
Dnauczyćcnotękochać,awystępeknienawidzieć”34.Wtymbowiemwie-
kunajszybciejzakorzeniasięumiejętnośćczynieniadobra.Modrzewski
niejednokrotnieprzekonywał,żeodstanumoralnegospołeczeństwa
zależykondycjapaństwa.Dlategowustanowieniubądźprzywróceniu
dobrychobyczajów[pożądanegostanumoralnego-przyp.W.T.]upa-
trywałremediumnaeliminacjęróżnychsłabościibolączekżyciaspo-
32A.FryczModrzewski,Oszkole.Dzieławszystkie,t.1,(w:)OpoprawieRzeczypo-
spolitej,PIW,Warszawa1953,s.607.
33Ibidem.
34A.FryczModrzewski,OpoprawieRzeczypospolitej,t.1,s.255-256.
