Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AndrzejFryczModrzewski
27
łecznegoipolitycznego,awkonsekwencjinaprawyRzeczypospolitej,
gdyż,jakpowiadałDnajlepiejrzeczypospolitąrządządobreobyczaje”35.
Punktemwyjściadonaprawyobyczajówjestrozpoznaniedobra.DPrzy
tymobstaję-twierdziłModrzewski-żewielu[występków-przyp.
W.T.]ludziesiędopuszczają,ponieważniewiedzą,cojestdobre”36.
Wtworzeniudobrawiedzaetycznaodgrywajakbypropedeutycznąrolę,
następnienależyuwzględnićnaszeprzyzwyczajenia,gdyżwielupopeł-
niarzeczyniegodziwewłaśniezprzyzwyczajeniadozłego,takjakinni
czyniąto,couczciwezprzyzwyczajeniadotego,couczciwe.Dobreoby-
czaje,czylipożądanystanmoralny,opierająsię-jakpowiadaModrzew-
ski-narozumieiprzyzwyczajeniu.Tenpoglądwyraźnienawiązujedo
myślisokratejskiej.Złowynikazniewiedzyiprzyzwyczajeniadozła.
Jesttujednakipewnadozaoptymizmu.Istniejemożliwośćrozpoznania
dobra,nabyciawiedzyetycznejiwdalszejkolejnościwyrobieniawsobie
przyzwyczajeniadodobra.Takamożliwośćrealnieistnieje-powiada
Modrzewski-gdyżdobro,podobniejakzło,istniejąobiektywnie.Na-
czelnymzaśzadaniemrozumujestpoznanietego,Dcojedyniedobre”.
Wprocesiepoznaniachodzioto,abynicnieuronićzDowychiskierek
cnotyimądrości”wnastkwiących,leczpoprzeznieustannećwiczenia
idoskonalenieDrozbudzaćjewgorejącepłomienie”37.
Podążającsokratejskądrogąrozumowania,pisarzsolidaryzujesię
zpoglądem,żezłozarównowwymiarzeindywidualnym,jakizbioro-
wymmaswojeźródłoprzedewszystkimwDniewiedzy”otym,codobre.
Towłaśnieniewiedzajestpostaciąślepotynato,cowartościoweicenne
wżyciuczłowieka.Zadaniemwychowaniamoralnegojestchronićczło-
wiekaprzedtegorodzajuDślepotą”.Dlategojegopierwsząipodstawową
troskąDbyćwinno,abyrzeczkażdądobrzepojąłioniejsądził,jakmoże
najtrafniej”38.Należyjednakpamiętać,żenaszedziałaniaiczynyniesą
prostąwypadkowąpoznania.Wwydatnysposóbwpływająnanietakże
naszenamiętności,pragnienia,pożądania.Itoonewłaśniesprawiają,
żemimoświadomościdobra,wybieramyjegoprzeciwieństwo.Tenfakt
35Ibidem,s.250.
36Ibidem,s.251.
37Ibidem.
38Ibidem,s.252.
