Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ1
tów,odpowiednikdzisiejszychkwartałówmiejskich,nazywanolilubfang(cezurąjest
okrespółnocnejdynastiiWei,doczasówktórejrzeczonepolanazywanoli,apóźniej
jużfang).Każdezliotoczonebyłozewszystkichstronwysokimmurem,wktórympo
każdejzestronumieszczonopojednejbramie.Bramytenazywanebyłynbramamili”
lubnbramamifang”
.Systemli–fangbyłnietylesystememplanowaniaurbanistyczne-
go,cozarządzaniamiastem.DawneChinybyłykrajemagrarnym,wktórymaparat
państwarealizowałpolitykęzhongnongyishang重农抑商,czylinkładzenianaciskuna
rolnictwoitłumieniahandlu”
,asystemli–fangbyłsystememmiejskimzgodnymztą
polityką.Zgodniezsystemem,każdeli–fangbyłootoczonemurem,niezezwalanona
umieszczaniewzdłużulicsklepów,zaśmieszkańcymoglinabywaćproduktyjedynie
wściślewyznaczonychmiejscachiookreślonychporach.Towłaśniebyłookreślane
mianemntargu”(shi市).PrzykładowowChang’anieepokiTangprzewidzianodwa
miejscadlawymianytowarów.Byłytodongshi东市,czylitargwschodniixishi西
市-targzachodni(por.il.1-2-4).Nawetnawyznaczonychdotegomiejscachnie
możnabyłohandlowaćwdowolnychporach,ajedyniepomiędzyporannymnude-
rzeniemwbęben”apopołudniowymnuderzeniemwgong”
.
Bramykwartałówmieszkalnychnzawieranebyłyozmierzchu,aotwieraneopią-
tej”
.Wtychgodzinachludziepozostawalizamknięci,bezmożliwościwyjścia,po-
nieważwmieścieobowiązywałagodzinapolicyjnanazywanannocnymzakazem”
.
Zabronionebyłonocneporuszaniesiępomieście,cooczywiste-niemożnabyło
równieżrobićzakupów-maidongxi买东西.Skorojużmowaotymzwiązkufraze-
ologicznym,tojegopochodzeniewywodzisięoddawnejstolicywChang’anie,gdzie
funkcjonowałytargi:wschodniorazzachodni.Gdyktokolwiekchciałcośkupić,mu-
siałudaćsiędojednegoztychdwóchmiejsc.Stądwywodzisięchińskiesformułowa-
nienrobieniezakupów”(maidongxi买东西)-dosłownie:nkupowanie(mai买)na
wschodzie(dong东)lubnazachodzie(xi西)”
.Unaocznianamtojeszczedobitniej
wyglądówczesnegochińskiegomiastairealiażyciawjegoobrębie.Prosteiszerokie
ulice-rozmieszczonewedługrygorystyczniezaprojektowanegoukładu-przebie-
gającewertykalnielubhoryzontalnie.Poobuichstronachwysokiemury.Żadnych
sklepów.Ludziomzabraniasięnocnegowychodzenianazewnątrz,ażeniemają
dostępudotelewizji,niepozostajeimnicinnegoniżwcześnieudaćsięnaspoczy-
nek.ZdecydowanieChińczycywowymczasiemielipowodydonwczesnegosnu,aby
wcześniewstać”
.Zuwaginaobowiązującągodzinępolicyjnąulicebyłypatrolowa-
neprzezwojskowestraże,atenapotkanychnaruszycielinzakazunocnego”okładały
46
