Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kijem.Archiwomznanesąprzypadkiśmierciwwynikunadgorliwegostosowania
tychżekar.Zdrugiejstronytowłaśniedziękirygorystycznemuprawunietrzebabyło
ryglowaćdrzwinanoc,kradzieżebyłysporadyczne,abezpieczeństwopublicznena
najwyższympoziomie.Otoobrazówczesnegomiasta.Obraz,zktóregowynika,że
planowaniemiastabyłofunkcjąpolitycznegozarządzaniaspołeczeństwem.
Systemli–fangfunkcjonowałwChinachponadtysiąclat,abyosiągnąćsweapo-
geumwewczesnejepoceTang,astopniowopodupadaćwpóźniejszymokresietej
dynastii.OficjalniezostałzniesionyprzezcesarzaRenzongazdynastiiSong10.Jego
wygaszeniebyłowynikiemrozwojuhandlu,tenzaśzwiązanybyłzpowstawaniem
licznychplacówhandlowych.
Ulicebezsklepóworazobowiązującyzakazprzemieszczaniapozmrokuwistot-
nysposóbograniczałyrozwójkupiectwa;wswoimzałożeniuprzywoływanysystem
stworzonyzostałbowiemwceludławieniahandlu.Kiedyjednakludziestopniowo
uświadamialisobiegospodarczekorzyści,jakiemógłnieśćzesobąrozkwithandlu,
iidącązatympoprawęjakościżycia,pojawiłasiępotrzebaprzełamaniaobowiązują-
cychnorm,awrazzniązmianazasadfunkcjonowaniamiasta.Ostateczniepolityczne
aspektyniezdołałyprzyćmićpotencjalnychkorzyściekonomicznych.Wśrodkowym
ipóźnymokresieTangrestrykcyjnapolitykapaństwastopniowosłabła,azarządza-
niestawałosięmniejrygorystyczne.Mimożewciążistniałyprawnezakazy,jednak
corazczęściejzdarzałysięprzypadkiłamaniasystemuli–fang.Wedługzapisówhisto-
rycznychniektórekwartaływChang’annierespektowałyregułdotyczącychnkwestii
bram”
.Częśćznichotwierałasięjeszczeprzedświtem,inneniebyłyzamykanenawet
pozmroku.Naruszonyzostałrównieżzakazotwieraniastraganówwramachkwarta-
łów.Whistorycznychannałachznajdujemyrelacje,żenaterenachniektórychli–fang
funkcjonowałystoiskakupieckie.WkońcowejfazieepokiTangdoszłodozjawiska
określanegomianemqinjie侵街,czylinwtargnięcianaulice”
.Polegałoononatym,
żesklepyistraganyfunkcjonującewramachkwartałuwdosłownysposóbprzebijały
murzewnętrzny,otwierającsięnakolejneulice,położonejużpozanim.
OkresdynastiiSongbyłpierwszymwhistoriiChin,kiedytakgwałtownierozwi-
nąłsięhandel.Choćnależysięzgodzićzestwierdzeniem,żeepokaTangbyłajednym
znajwspanialszychokresówwhistoriiPaństwaŚrodka,tojeślipopatrzymynaspra-
CHIŃSKAPOLITYKAAARCHITEKTURA
10
Zob.HeYegui,Zhongguogudaichengshiguihuashi中国古代城市规划史.
47
