Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tworzeniesięnowejarystokracji
41
maliwięcejniżjedenurządpretorski,np.jakolegatwojskowyalboprokonsul
prowincjisenatorskiej,cosugeruje,żebyłoonoraczejrzadkie30.
Trzecia,azarazemostatniaobowiązkowaprzerwabyłaprzewidzianaprzed
nabyciemuprawnieńniezbędnychdoubieganiasięostanowiskokonsula,naj-
wyższegorzymskiegourzędupolitycznego.Interludiumtobyłozróżnicowane
wzależnościodzajmowanejpozycjispołecznej:minimalnywiekdlapatrycju-
szawyznaczonona31lat,a42dlatych,którzynienależelidoarystokracji,
choćporazkolejnyiustriumliberorumpozwalałonaskrócenieoczekiwania31.
Większośćpatrycjuszowskichkandydatówmogłaoczekiwać,żezostaniejed-
nymzdwóchconsulesordinarii,konsulóweponimicznych,odktórychnazwisk
nazywanolataurzędowe,podczasgdyinnimusielizadowolićsiębyciemconsul
sufectus(konsulemzastępczym),oilewogóleudałomusięuzyskaćtęfunkcję.
Napoczątkuistnieniacesarstwaistniałaszczególnieostrakonkurencjawubie-
ganiusięotestanowiska,szczególnie,żeAugustpoczątkowozezwoliłnapo-
woływaniejedyniedwóchkonsulówsufektówwciąguroku.Zapanowania
kolejnychcesarzyliczbatastopniowowzrastała,tak,żezaczasówFlawiuszów
byłoichsiedmiulubośmiu,ajeszczewiększaliczbawczasachkryzysówpoli-
tycznychizmiancesarskichdynastii.
Poodbyciukonsulatuniektórzysenatorzyczekalinaobjęciejednegozpięciu
lubsześciuwyższychstanowiskadministracyjnychdostępnychwstolicy.Inni
moglibyćpowoływaninaurzędypełnionezazwyczajprzezpropretorów,albo
wykonywaćjakieśzadaniaexofcio.Większośćjednak,szczególnieta,pragnąca
dalszegorozwoju,dążyładopowołanianatrzylatanastanowiskolegatusAugusti
propraetore,abymóczarządzaćjednązdziesięciu(lubwiększejliczby)najważ-
niejszychprowincjicesarskich.Istniałpodtymwzględemswegorodzajuran-
king:przykładowo,Brytania,Syria,alboHiszpaniaBliższabyłyzwyczajowopo-
wierzanejednemuzpropretorów.Tylkoten,ktoosiągnąłszczytkarierywposta-
cikonsulatu,mógłotrzymaćjednązsenatorskichprowincjiprokonsularnych:
AzjębądźAfrykę.Wobuprzypadkachkadencjatrwałatylkojedenrok,gdyż
przynormalnymtokuzdarzeńnaobjęcietegostanowiskatrzebabyłoczekać10,
anawetwięcejlat,liczonychodzakończeniakonsulatu32.
Jakjużwspomniano,wpołowieIw.przedChr.Cezarzmieniłczystorzym-
skicharaktersenatupoprzezdodaniedoniegoprzedstawicieliarystokracji
prowincjonalnej,częstobogatychipolityczniezaradnychnowychludzi,któ-
rzydopieroniedawnootrzymaliobywatelstwo.Procesten,uregulowanyprzez
Augusta,byłkontynuowanyprzezjegonastępców,acisenatorowie,którzy
mieliswojekorzeniepozaPółwyspemApenińskim,natereniejednejzprowin-
30Birley,Fasti,16-17,przedstawiłlistępropretorskichurzędów.Zob.analizęprzeprowadzonąprzez:
Sherwin-White,Letters,74,natematmechanizmuzwiązanegozprzyznawaniemiustriumliberorum.
Galbabyłbardzooszczędnywnadawaniutegoprawa(Suet.Galba14.3).
31J.Morris,LF87(1964),335.
32Natematkarierykonsularnej:Birley,Fasti,26-9.Por.Cic.Mur.9.22,natematchwałyzwiązanej
zkarierąmilitarną;Suet.Vesp.4,natematprestiżuzwiązanegoznamiestnictwemprokonsularnym
AfrykiiAzji.
