Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
UrszulaŻydek-Bednarczuk
dzieliłykażdątożsamośćnasłabąimocnąorazdostrzegałyróżnenapięcia,
jakiepowstawałydziękikonfrontacjimiędzynimi.
Pierwszyrodzajnapięciastanowiłrezultatzderzaniasiętożsamości,
którąuznawanozafaktobiektywny,istniejącypozakontroląjednostki,
traktowanywkategoriachesencjalności,stabilnościizintegrowania,ztoż-
samościąwybieranąprzezjednostkę,czyliuznawanązafaktprowizo-
rycznyiambiwalentny.flGranicedlatożsamościesencjalnejwyprowadzano
zwykleztzw.czystychidei(odBoga,PrawNatury,Rozumuetc.)itoone
wytwarzaływspołeczeństwiematrycęwedługgotowych,uniwersalnych
iniepodważalnychwzorów(»zgórynadół«,czylizgodniezintencjąedu-
kacyjnąiobowiązującymprawem),którawtłaczałajednostkęwschemat,
informowałagootym:»kimmożebyć«,a»kimjejbyćniewolno«.Nato-
miastpobudzaneiupowszechnianeprzeznowemediaantyesencjalne
podejściedotożsamościopierałosięnaprzekonaniu,żejestonakwestią
praktycznąiindywidualną,żepoleganasamodefiniowaniuinieprzyjmuje
nigdyjakiejśgeneralnejzasady.Poprostujednostkacorazczęściejmoże
akceptowaćiwybieraćsobietożsamość,korzystajączprawadozmiany
zdanianaswójtemat”(por.Miczka,Zeler,Żydek-Bednarczuk2005:141).
Definicjaesencjalnabyłaiczęstonadaljestźródłemswoistejstygma-
tyzacji:dzielibowiemjednostkiizbiorowościnapanówirabów,naludzi
flnormalnych”iflpatologicznych”,fllepszych”iflgorszych”,flnaturalnych”
ifldewiacyjnych”.Definicjaantyesencjalnaniwelujeiznosibiało-czarne
antynomietożsamości,jesttakżeźródłempoczuciaflinności”wsobieidla
siebie,anawetstwarzaokazjedoflodwoływania”swojegokulturowego
flja”.Pierwszastwarzawięcpoczuciebezpieczeństwa,nawetczasamipod-
szyteniewolniczązależnościąodautorytetówstojącychnastrażymatrycy,
druga—poszerzaobszarwolności,aleiprowadziniekiedydoutratywiary
wsensistnieniażyciowychdrogowskazów.
Mimotychnapięćzdecydowaniedominowaływprzeszłościtożsamo-
ścimocne,copotwiedzająrównieżbadaniajęzykoweiliteraturoznawcze.
Dzisiajdziennikarzmożebyćrównieżpisarzem.Dominujewówczaslirycz-
ność,epickość,aleteżaktywnośćibierność(nawiązującdorozwinięcia
Kunderowskiejtypologiitożsamości).Możemywtymprzypadkuwyróż-
nićwytrwałegoromantyka,niezłomnegokolekcjonerawrażeń,zawie-
dzionegoidealistęiznudzonegocynika(Leszniewski2007:58).Opisaną
sytuacjędobrzezdająsięcharakteryzowaćnastępujące,wskazaneprzez
Anthony’egoGiddensadylematytożsamości:
unifikacja—fragmentacja:wrefleksyjnyprojekttożsamościwłączasię
wielekontekstualnychzdarzeńipostacidoświadczeniazapośredniczo-
nego,pośródktórychtrzebawytyczyćwłaściwykierunek;bezsilność—
kontrola:gwarantowanaprzeznowoczesnośćdostępnośćwielustylów
