Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W1771roku,wCromford,RichardArkwrightwrazzpartneramiza-
łożyłpierwsząfabrykęwłókiennicząprowadzącąciągłyprocesprodukcji
zsystememstałegomechanicznegonapęduwodnegodostosowanymdo
własnegowynalazku29.Byłtobudynekościanachkonstrukcyjnychmuro-
wanychzkamienia,wewnętrznakonstrukcjaszkieletowabyładrewniana.
Ryc.2.Systemprzeniesieniaenergiimechanicznejkoławodnego.NorthMills,zrealizowanewBelper.
ProjektJeddiahStrutt,lata1803-1804.Źródło:opracowaniewłasne
2930313233
Pierwszerozwiązaniaarchitekturyobiektówprzemysłowych
Dalszaewolucjafabrykizwiązanabyłazwdrażaniemnowychgenera-
cjisystemuprzekazywaniamechanicznienapędutechnologicznego.
Wpierwszychpróbachjejźródłembyłapracazwierząt30,którazostałaza-
stąpionanapędemwodnym,umożliwiającymstałąpracęprzędzarek.
Kolejnymkrokiembyłodostosowaniemaszynyparowej,opracowanej
przezJamesaWattawlatach1763-1765,dopotrzebtechnologiiprzemy-
słowych31orazsamychbudynkówprzemysłowychdowymagańinstala-
cjimaszynyparowej.Nastąpiłotow1786rokuwmłynachAlbionMills,
wLondynie,zaprojektowanychprzezSamuelaWyatta32wewspółpracy
zJamesemWattemiMatthewBoultonem(dlaspółkiWattaiBoultona).
Zastosowaniemaszynyparowejwprzemyśletekstylnymnastąpiło
w1786rokuwfabrycePapplewickMill33.Miałotokonsekwencjedla
rozwiązańarchitekturyobiektówprzemysłowych.Otóżskoncentrowa-
neźródłoenergiimechanicznejpochodzącejznapęduwkolewodnym
lubmaszynieparowejijejmechanicznysystemprzeniesieniasprawiły,
żefunkcjonalnielogicznymipraktycznymrozwiązaniembyłyfabryki
29JenniferTann,TheDevelopmentoftheFactory,Corn-
marketPress,1970.
30Arkwrighteksperymentowałztakimźródłemener-
giiwzakładziewNottinghamz1768r.WgPragnellH.,
dz.cyt.[26].
31Maszynawykorzystywanabyławstępniedonapędu
pompkopalniorazmiechówpiecówhutniczych.
32WgDarleyG.,Factory,ReaktionBook2003.
33Do1840r.maszynaparowacałkowiciezastąpi-
łakołowodnewfabrykachwłókienniczychAnglii,
wgPragnellH.,dz.cyt.[26].
19
