Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
10Pojęcieiceletransformacjigospodarczej
1.1.5.Miejscebadańtransformacjigospodarczej
wewspółczesnejnauceekonomii
Odprzełomulat80.i90.XXw.,awięcodmomentu,kiedyzjawiskotrans-
formacjigospodarczejstałosięfaktem,wywoływałoonobardzoszerokiezainte-
resowanieekonomistównajróżniejszychszkół,kierunkówipoglądów.Tozainte-
resowaniewmniejszejskalipojawiłosięjużkilkalatwcześniej,kiedyzdużądozą
prawdopodobieństwamożnabyłotwierdzić,iżkoniecpoprzedniegosystemujest
bliski.Zjawiskobyłoanalizowanezróżnychpunktówwidzenia,przyzastosowaniu
najróżniejszychperspektywbadawczych.Szybkosięokazało,żetradycyjneujęcia
mikro-imakroekonomiczne,zajmującesięprzedewszystkimanalizowaniemsta-
nówrównowagi,niedostarczająjednakwłaściwychpodstawmetodologicznychdo
analizytransformacjigospodarczej20,choćpracenaukowewtymobszarzeteż
powstawały21.Uwagawiększościekonomistówskupiałasięnawykorzystaniuiza-
stosowaniupodejśćcząstkowych,opracowanychprzezinneobszarywspółczesnej
naukiekonomii.Możnatuwymienićprzedewszystkimnowąekonomięinstytu-
cjonalnąorazteorięprawwłasności(propertyrighttheory),atakżeteoriękosztów
transakcyjnych,teoriępublicznegowyboru(publicchoice),teorięposzukiwania
renty(rentseeking),teorięregulacjiitd.
Zupełnieinną,aledośćpłodnąiodkrywcząperspektywębadawcządostar-
czały,zapoznanewcześniejwanglojęzycznejekonomiigłównegonurtu,teorie
liberalnerozwijanewobszarzeekonomiiniemieckojęzycznejodczasówK.Men-
gera.Mamynamyśliprzedewszystkimpodejścietzw.ordoliberalizmu,które
stanowiłoswegoczasuteoretycznąpodstawęiuzasadnieniedlasystemuspołecznej
gospodarkirynkowej,zwielkimpowodzeniemrealizowanegowNiemczechZa-
chodnichodpoczątkulat50.XXw.Wujęciuordoliberalnym,kojarzonymzna-
zwiskamiW.Euckena,W.RöpkegoczyA.Müllera-Armacka,bliskimwistocie
koncepcjomneoinstytucjonalizmu,podstawoweznaczeniemakategoriaładu
(porządku)gospodarczego(Wirtschaftsordnung).Transformacjęgospodarczą
możnawtymujęciutraktowaćjakozmianęporządku,zastąpieniestaregopo-
rządkunowym,istotnieodmiennymporządkiem22(więcejnatentemat–zob.
podrozdział2.2).
Pojawiałysiętakżepoglądy,wyraźnieobecnerównieżwliteraturzepolskiej,
żezłożonośćiniepowtarzalnośćzjawiskatransformacjigospodarczejpowoduje,
20Zauważmyrównież,żewperspektywiebadawczejipojęciowejekonomiineoklasycznej
wgruncierzeczyniemamiejscazarównodlakategoriiprawwłasności,jakiprywatyzacjijakozjawiska.
Takżeinstytucjesątraktowaneprzezekonomięneoklasycznąjakodaneniezmienne,cowprzypadku
analizowaniatransformacjigospodarczejzupełnienieprzystajedorzeczywistości.
21Zob.np.P.G.Hare,FromCentralPlanningtoMarketEconomy,
,,TheEconomicJournal,,
1990,Vol.100.
22Zob.np.Z.Hockuba,Transformacjajakozmianaporządkuekonomicznego,w:Transformacja
gospodarkipostkomunistycznejateoriaekonomii,J.Winiecki(red.),,,ZeszytyTowarzystwaEkonomis-
tówPolskich,,2000,z.5.
