Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
wstęp
kiempopularyzującymwiedzęoprzedmiociezainteresowańbadawczych7.
Potrzeciewreszcie,piszętutajoIrlandiiPółnocnejnie(tylko)jakozdystan-
sowanynaukowiec,aleprzedewszystkimjakoczłowiekotwartynainną,
bogatąwrozmaite,czasemtrudnetreścikulturę,gotowynadialogiwymianę
doświadczeń,świadomtego,żekontaktzDrugim/Innymmożezmienićnas
samych.Wtymsensietaksiążkajestzapewnetakżeświadectwemtransfor-
macjimojegomyśleniaorelacjachmiędzykulturowychpodwpływemrozma-
itychlekturirozmówzmieszkańcamiIrlandiiPółnocnejiRepublikiIrlandii.
Połączeniezainteresowańretorycznymwymiaremkulturyzbadaniami
nadpamięciąkulturową(szerzejotejdziedziniewRozdziale2)toświadomy
wybórstrategiioglądutekstówliterackichzobszaruboleśnie„dotkniętego”
historią.Dlategowretorycznympodejściudopamięci8wżadnymwypadku
niedoszukiwałbymsięjejtrywializacji.Wręczprzeciwnie,jakofilologuwa-
żam,żenieistniejepodejściebardziejwartościoweirzucającewięcejświatła
nafunkcjonowaniepamięciwobrębiehumanistyki,ponieważ,jakpisał
Nietzsche,to„języksamjestrezultatemsztukczystoretorycznych”9.Azatem
„językjestretoryką”10,podobniejakpamięćjestfigurąprzeszłości,apisanie
oniejibadaniejejprzedstawieńwliteraturze(iszerzej:wkulturze)można
określićmianemśledzeniajejtropów.AlenaretorycznywymiarpamięciKon-
fliktuzawartywpowieściach,któreomawiamwtejksiążce,składasiętakże
ichsiłaoddziaływanianaczytelnika,potencjałafektywnyiperlokucyjność11
(dopojęciaJ.L.AustinawrócęwRozdziale2)każdegoztekstówzwiązana
zsytuacjąspołeczno-politycznąwIrlandiiPółnocnej.Literaturajakoelement
pamięcikulturowejuczestniczyprzecieżwszerokopojętejpolitycepamięci
ijejmechanizmach–chybanajlepiejilustrujetoprzykładpowieściDavida
Parkapt.TheTruthCommissionerprzedstawionywRozdziale6.
Gdybymmiałodwołaćsiędopoglądówcenionychautorytetówzajmu-
jącychsięretorykąwkontekściepowieści(awłaściwieopowieściczyteż
dyskursunarracyjnego–ang.narrative),tosięgnąłbymposformułowania
zawartewszkicuJamesaPhelana(jegostanowiskowykorzystujęm.in.wRoz-
7Takipoglądoddawnafunkcjonujenaprzykładwhumanistyceamerykańskiej,ito
równieżwśródnaukowcówstarszegopokolenia–zob.G.GRAFF:CluelessinAcademe:
HowSchoolingObscurestheLifeoftheMind.NewHaven–London,YaleUniversityPress,
2003,s.134–154.
8Bezpośrednizwiązekretorykizpamięciąodczasówstarożytnychtooczywiście
truizm.Chodzimitutajraczejokoniunkcjęwspółczesnychdyscyplinzajmującychsiętymi
pojęciami,ojakiejpiszenp.S.H.BROWNe:MemoryandRhetoric.In:TheInternational
EncyclopediaofCommunication.Ed.W.DONSbACH.Oxford,Blackwell,2008,s.3081–3082.
9F.NIeTzSCHe:Przedstawienieretorykistarożytnej.W:Pismapozostałe.Wybrał,
przełożyłiprzedmowąopatrzyłBogdanBARAN.Kraków,interesse,2004,s.69.
10Ibidem.
11Zob.J.L.AUSTIN:Jakdziałaćsłowami.W:Mówienieipoznawanie.Rozprawy
iwykładyfilozoficzne.Warszawa,WydawnictwoNaukowePWN,1993,s.646–653.
