Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
a)
b)
Rys.1.3.
PrzykładfilarawiaduktukolejowegoweWrocławiuwykonanegozżeliwa:a)ogólnywidok
słupajednegozfilarów,b)szczegółozdobnejgłowicyzwieńczeniasłupafilara
Przepisyniemieckiedotycząceówczesnegożeliwaszaregoprzyokreśleniunośności
takiejkonstrukcjipodawaływartościnaprężeńdopuszczalnychjakponiżej[1.1]:
dlaelementówściskanych50–100MPa,
dlaelementówrozciąganych25–30MPa,
dlaelementówzginanych30–60MPa,
dlaścinania20–30MPa.
Motywacjądoposzukiwańnowychbardziejjednorodnychmateriałówbyłykata-
strofygłówniebelkowychmostówkolejowychzżelazalanego,którewydarzyłysię
wdwóchpierwszychdekadachXIXwieku,zarównonaterenieWielkiejBrytanii,jaki
wAmerycełnocnej.Byływtymm.in.obiektyokonstrukcjachłańcuchowych,wybudo-
waneprzezsłynnegoAmerykaninaJamesaFinleya.Tymsposobem,odtrzeciejdekady
XIXwieku,możemymówićozastosowaniudobudowymostównowegowówczasma-
teriałuolepszychparametrachodżeliwa,szczególnienarozciąganie,tj.żelazazgrzew-
negookreślanegodzisiajmianemstalizgrzewnej.Żelazozgrzewnewytwarzanewpierw-
szymokresieXIXwieku,najczęściejwmałowydajnychpiecachpudlarskich,zawierało
znacznąilośćzanieczyszczeńżnymizwiązkamichemicznymi,główniewpostacisiar-
ki(wtymsiarczkużelaza)ifosforu(do0,4%).Zanieczyszczeniatakie,codzisiajwiemy
,
przyczyniająsiędosegregacjiskładnikówstopowych,cojestpowodempowstawania
mikropęknięćpowierzchniowych,obniżającwyraźnieudarnośćorazwytrzymałośćzmę-
czeniową.Pomimoopanowaniatechnologiiwalcowaniamałenporcje”,wktórychpro-
dukowanostalzgrzewną,powodowały,żeelementykonstrukcyjneskładająsięzż-
nychwytopów
.Jesttoprzyczynądużejniejednorodnościtychelementów
,wtymich
warstwowejiwłóknistejbudowy
.Dlategoelementytakiecharakteryzująsięwyjąt-
kowodużąanizotropiąwłaściwościwytrzymałościnarozciąganiewzdłużiprostopadle
dokierunkuwalcowania.Małazawartośćwęglawtejstalipowoduje,żejestonadobrze
kowalnazuwaginajejnmiękkość”.Utrudnionesąnatomiastwszystkieprocesyjej
utwardzania.
Wtabeli1.1zapracą[1.5]podanocharakterystykętworzywżelaznychużywanych
wXIXwiekuwbudownictwienaterenachwówczasniemieckichwtymnaterenie
dzisiejszegoDolnegoŚląska.
21