Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Trzydekadypolskiejmodernizacji.Ramyanalityczne
25
Jeszczeinniwidząwmodernizacjisynonimindustrializacji,informatyzacji,
robotyzacji,demokratyzacjiczyurbanizacji,aletorównieżtylkouproszczenie,
boniewartoredukowaćcałegotegowieloaspektowegoprocesuwyłączniedo
jegoszczegółowychczęściskładowych,związanychzkonkretnądziedzinążycia
ifaząrozwojowąwdziejachludzkości.Modernizacjamawieleróżnychuwa-
runkowańiwymiarów-odekonomicznychprzezpolitycznepokulturowe-
aichbliskiepowiązaniezesobązauważaliprzedstawicieleróżnychdyscyplin
igałęziwiedzy(azwłaszczaekonomiści,politolodzyisocjolodzy)jużodsa-
megopoczątkubardziejwnikliwychempirycznychiteoretycznychbadańnad
tymzjawiskiem[Eisenstadt1964;KrzysztofekiSzczepański2005].Mającna
względzieprzedmiotunowocześniającychzabiegów,zasadnewydajesiędycho-
tomiczneodróżnianieodsiebiemodernizacjitwardej(skoncentrowanejnawzro-
ściegospodarczymorazrozbudowieinfrastrukturytechnicznej,materialnej)od
modernizacjimiękkiej(zmierzającejprzedewszystkimdopowiększaniakapitału
ludzkiegoispołecznego).
Modernizacjabywateżdefiniowanajakoprzejścieodtradycjonalizmuizaco-
faniadonowoczesności,aokreślająctoinaczej,bardziejprecyzyjnie-odspołe-
czeństwatradycyjnegodonowoczesnego.Jednakżebliższeobjaśnianietychkon-
kretnychkategoriiiszerszeprzedstawieniezwiązanychznimiteoretycznychujęć
wykraczapozazakresniniejszychrozważań.Wkażdymrazierozwójspołeczeństw
możnapostrzegaćwperspektywieprzypływówiodpływówtendencjimoderniza-
cyjnychitradycjonalistycznych.Pozostawiającnabokuklasyczne,dużowęższe
ibardziejprecyzyjnedefinicjemodernizacji(MaxaWeberaczyEmilaDurkheima),
pozostanętuprzymożliwieszerokim,wręczpotocznymrozumieniutegofeno-
menujakoprocesupozytywnychzmianmentalnychiinstytucjonalnych,któresą
odpowiedziąnapojawiającesięwciążnowewyzwaniaspołeczne,kulturowe,poli-
tyczne,ekonomiczneitechnologiczne.
Dynamikamodernizacji
Modernizacjajestprocesempobudzanymizakłócanymprzezlicznezmienne.
Dlategowbrewwieluteoretycznymujęciomniezawszerozwijasięwsposób
ewolucyjny,stadialny,jednoliniowyikonwergentny.Wprostprzeciwnie,mana
ogółburzliwy,płynnyimałouporządkowanycharakter,jestnierzadkoprzerywa-
nawsposóbmniejlubbardziejbrutalny.Wwieluprzypadkachprocesówpotrafi
nierazzatrzymaćsięnaetapiezdawałobysięprzejściowym,gdzieśpomiędzyza-
cofaniem/niedorozwojemanowoczesnością;przykłademmogłabytubyćsytuacja,
