Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
68
RozdziałI
kichbudynków,naprzykładdworcówkolejowych,banków,kinihotelizpo-
mocąurządzenianazwanegouskaczącążabą”(Knallfosch).Zawyjątkowysuk-
cespartiauznaładystrybucjękąśliwiesarkastycznegokomentarzanatemat
unocydługichnoży”
.
JednakGestapoudałosięuodwrócić”tajnegofunkcjonariuszakomunistycz-
nego,WilhelmaGathera,czyniączeńpodwójnegoagenta.Aresztowaniarozpo-
częłysięwkrótcepojegozwolnieniuzwięzieniaw1934r.ipowrociedolokalne-
gooddziałuPartiiKomunistycznej–sześćdziesięciuludziaresztowanowcen-
trummiasta,akolejnychpięćdziesięciuweFriedrichstadt,dzielnicyklasyrobot-
niczej.Inniaresztowaniitorturowanikomuniściwolelipopełniaćsamobójstwa,
niżzdradzaćtowarzyszy.AjednaknaprzekórrepresjomzabójstwoRöhmapo-
nowniewzbudziłooptymizmodnośnierychłegozałamaniareżimu,aliczba
członkówpartiiwręczwzrosła,osiągającłączniewDolnejNadreniiiZagłębiu
Ruhry4000.Tenstannieutrzymałsiędługo.Postępującacentralizacjaoraz
wzrostefektywnościGestapokierowanegoprzezHimmleraiHeydrichazaowo-
cowałykolejnymiaresztowaniami;acoważniejsze27marca1935r.złapanocałe
konspiracyjnekierownictwoPartiiKomunistycznejwBerlinie.Zdezorientowa-
łotoipozbawiłoprzywództwalokalneiregionalneugrupowania,którychmora-
leuległodalszemuobniżeniuwwynikunarastającegorozczarowaniaultra-lewi-
cowąpolitykąrealizowanąprzezpartięodkońcalat20.Odstępstwaidalsze
aresztowaniarozbiłytajnestrukturypartiiwDolnejNadreniiiZagłębiuRuhry
nastrzępy.Gdywczerwcu1935r.namiejsceprzybyłnowyokręgowyprzywód-
ca,WaldemarSchmidt,składałysięzconajwyżejkilkuodizolowanychgrup.Ten
miałniewieleczasu,żebyzłożyćmeldunekpartyjnemukierownictwunaobczyź-
nie,bowiemsamzostałbłyskawiczniearesztowany108.
PodobneopowieścimożnasnućodosłowniekażdymrejonieNiemiec.
Przykładowonapoczątku1935r.wHalle-Merseburgupolicyjnyszpiegdopro-
wadziłGestaponaspotkanielokalnegokierownictwapartii;aresztowanych
zmuszanodoujawnienianazwiskpozostałychczłonkówtorturami;przechwy-
conodokumenty,dokonywanowięcejaresztowańiwięcejtortur;ostatecznie
aresztowanoponad700osób,całkowicieniszczącregionalnestrukturyPartii
Komunistycznejikompletniedemoralizującjejnielicznych,pozostałychtam
członków.Kadrypartiidotknąłpolitycznyparaliż,spowodowanyraczejuspra-
wiedliwionymi,wzajemnymipodejrzeniami109.Dziękipieczołowitemuzbie-
raniuinformacji,przeszukaniomdomów,bezlitosnymprzesłuchaniom,tortu-
rowaniupodejrzanychiwykorzystaniuszpiegóworazinformatorów,Gestapo
udałosięzniszczyćzorganizowanyopórPartiiKomunistycznejdokońca1934r.,
zorganizacjąpomocowąCzerwonaPomoc(RoteHilfe)opiekującąsięrodzi-
namiwięźnióworazczłonków,którzypopadliwtarapaty,włącznie.Odtego
czasuspotykaćmogłysięjedynieniewielkieinieformalniezorganizowane
108Merson,CommunistResistance,s.124-152;Peukert,DieKPDimWiderstand;EricA.Johnson,
NaziTerror:TheGestapo,Jews,andOrdinaryGermans,NewYork1999,s.161-194.
109Weitz,CreatingGermanCommunism,s.289-291.
